بررسی ساختار تشبیه در مقامات‌ القلوب ابوالحسین نوری

تشبیه یکی از شگردهای بسیار رایج بیانی در آثار عرفانی ادبیات فارسی است. عرفا اغلب به وسیلۀ شیوه‌های مختلف بیانی مفاهیم والای عرفانی و تعلیمی را به شکل ملموس و عینی به تصویر کشیده‌اند، به گونه‌ای که مخاطب فارغ از استدلال های عقلی پی به منظور اصلی عارف می‌برد. ابوالحسین نوری عارف برجستۀ سدۀ سوم هجری یکی از نخستین کسانی است که در بیان و انتقال تجربۀ عرفانی خویش در کتاب مقامات‌القلوب از عنصر تشبیه بهره برده است. هدف این نوشتار بررسی ساختار تشبیهی این کتاب از طریق روش توصیفی-تحلیلی است، که پس از بررسی مشخص شد، اغلب تشبیهات در این کتاب به اعتبار ارکان، تشبیه بلیغ و به اعتبار حسی یا عقلی بودن طرفین تشبیه، عقلی به حسی هستند.