بررسی هویت زن در سه رمان به قلم نویسندگان مرد از دیدگاه ون دایک

هویت زنان و مسائل پیرامون آن‌ها از موضوعات مهم این روزهای جامعه جهانی است، چراکه زنان به‌عنوان عضوی از جامعه، از نقش و جایگاه بالایی برخوردارند. لذا موضوع این مقاله نگرش جامعۀ ایرانی نسبت به هویت زن به‌عنوان موجودی فرعی، به‌ویژه در چهار رمان منتخب، نمودی بارز دارد. ازآنجا‌که تحلیل گفتمان انتقادی بر این اصل تاکید دارد که نحوۀ خلق هر گفتمان ریشه در دیدگاه و نظر خالق آن گفتمان و شرایط اجتماعی و اعتقادات حاکم بر آن دوره دارد. در این مقاله با توجه به اصول مربع ایدئولوژیک ون‌دایک و همچنین استراتژی‌های گفتمانی به‌کاررفته توسط نویسندگان رمان‌ها در سطوح معنا، توصیف، سبک و استدلال به تحلیل و بررسی رمان‌ها می‌پردازیم. این تحقیق بر روی سه رمان مشهور فارسی انجام‌شده است. رمان‌های «شوهر آهو خانم» اثر علی محمد افغانی، «دختر ماجراجو» اثر عباس فرامرزی و «سال بلوا» اثر عباس معروفی. این پژوهش از نوع کیفی است و به روش توصیفی-تحلیلی انجام خواهد شد. در این تحقیق با توجه به اصول و مفاهیم رایج در تحلیل گفتمان انتقادی از دیدگاه ون‌دایک و همچنین از طریق بررسی دیالوگ‌ها، پیش‌فرض‌ها، کلیشه‌ها، نحوۀ توصیف، حسن تعبیر، استدلال‌ها و سایر مفاهیم گفتمانی نشان می‌دهیم که چگونه شرایط حاکم بر جامعه، افکار عمومی، اخلاق اجتماعی و حتی اصول تربیتی در خانواده‌ها را در خدمت سه عامل اصلی، شامل رفتار اجتماعی، رفتار تربیتی و آگاه شدن و آگاهی بخشیدن می‌بینیم.