تحلیل شخصیت‌های رمان دخیل عشق مطابق نظریۀعشق اریک فروم

روایت‌های عاشقانه یکی از انواع ادبی است که در ادبیّات جهان و ایران مخاطبان فراوانی دارد. نظریه‌های علمی فراوانی در روان‌شناسی به مسئلۀ عشق می‌پردازند. هدف این پژوهش تحلیل شخصیّت‌های رمان «دخیل عشق» نوشتۀ «مریم بصیری» بر اساس نظریۀ عشق، اریک فروم روان‌شناس آلمانی است. روش پژوهش، تحلیلی-‌توصیفی و شیوۀ گِرد‌آوری داده‌ها مطالعاتِ کتابخانه‌ای است. مبانی نظری و یافته‌های این پژوهش چنین است: تحلیل روانکاوانه، نوعی تفسیر متن و بررسی علل کنش‌های شخصیّت‌ها است. ارزش نظریۀ عشق اریک‌فروم، در این است که یکی از مدل‌های توصیف و شکل‌گیری عشق است و عشق‌ورزی را نوعی هنر می‌داند. این نظریۀ به دانش و خرد ایمان دارد و انسان را هدف مطلق تلاش‌های انسانی می‌داند و در استواری و اعتلای حیثیت و کمال او موثر است. فروم، هفت نوع عشق را تعریف می‌کند که پنج نوع آن با کنش شخصیّت‌های رمان دخیل عشق تطابق دارد. فروم، مولفه‌هایی مانند واقع‌بینی، ایمان، فعال‌بودن را شرط اساسی رسیدن به عشق حقیقی می‌داند. فروم، نخستین رمزگان عشق را استغنا در برابر دریافت‌کردن و خواستن می‌داند. برابر نظریۀ فروم، نوع غالب عشق، در کنش شخصیّت‌های این رمان، عشق‌به خدا است که در کنش‌های عبادی آنان ترسیم می‌‍شود. طبق نظریۀ فروم غالب شخصیّت‌های دخیل عشق مولفه‌های ضروری عشق مانند استغنا، مهربانی، احساس مسئولیت، احترام و معرفت را دارند که از مظاهر اصلی سلامت وجود انسان است. دخیل عشق، روایت ایثار است و شخصیّت‌ها پذیرفتن مسئولیت را امری ضروری و نه تکلیف و اجبار می‌دانند و عشق راستین را بخشی از زندگی دینی انسان می‌دانند. شخصیّت‌ها باور دارند، بهترین عشق آن است که در فرایند آن آدمی یاریگر دیگران باشد، تا به خدا نزدیک شود و جوهر عشق را، رنج‌بردن برای هدفی و پروردن آن می‌دانند و مصادیقی مانند انسانیّت، انگیزه‌های عشق‌ورزی، لزوم تواضع، پاکبازی و تسلیم در برابر معشوق و تاکید بر این نکته که عشق فصل انسان و غیر انسان است، را ترسیم می‌کنند.