بررسی تکنیکهای طنز در رمان «آبنبات هل دار» مهرداد صدقی

اگر نیم گاهی به تاریخ ادبی ایران بیندازیم متوجه خواهیم شد که بهره گیری از طنز و بکار بستن تکنیک های طنز، از گذشته های دور وجود داشته و در جای جای تاریخ این امر به چشم می خورد. به صراحت می توان گفت داستان نویسان بیشترین استفاده را از این مقوله داشته و همچنین از برجسته ترین و به یاد ماندنی ترین اتفاقاتی که در عرصه ادبیات و زبان فارسی رخ داده است ورود طنز به حیطه دفاع مقدس و زیر شاخه های گوناگون آن می باشد. یکی از مشهورترین و نامی ترین نویسندگان این نوع از ادبیات داستانی، مهرداد صدقی نویسنده جوانی است که تاکنون هشت کتاب طنز را در کارنامه خود به ثبت رسانده است و ما قصد داریم در این مقاله یکی از این هشت اثر (آبنبات هل دار) را از منظر شگردهای طنز نویسی تحت بررسی قرار دهیم. در این راستا نخست به شناخت و دسته بندی همه تکنیک های طنز آفرینی می پردازیم و سپس این تکنیک ها را در اثر «آبنبات هل دار» تحت مقایسه و بررسی قرار می دهیم. یافته های این پژوهش حاکی از آن می باشد که در این رمان همه تکنیک های طنز آفرینی را مورد استفاده قرار داده است و در تقسیم بندی تکنیک ها، رویکرد اثر بیشتر به سمت شگردهای دسته دوم یعنی تکنیک های مبتنی بر محتوای زبان متمایل گردیده است و فراوانی آن شگردها در این زمینه بیشتر بوده است و به صورت جزئی تر و دقیقتر میتوان این گونه نتیجه گرفت که شگردهای شخصیت محور از زیر شاخص های تکنیک های مبتنی بر محتوای ،زبان خیلی قویتر و با قدرت بیشتر در زمان پدیدار گشته اند. قهرمان کتاب آب نبات پسته ای، همان محسن کتاب آبنبات هل دار می باشد ولی با این تفاوت که کمی بزرگ تر و با تجربه تر شده؛ البته با اینکه بزرگ تر شده اما عاقل تر نشده! آبنبات پسته ای با زبانی طنزآمیز روایتگر قصه های شیرین روزهای نوجوانی محسن است. در خلال بیان روند داستان آب نبات پسته ای برخی از رویدادهای مهم تاریخی بین سالهای 70 تا 72 روایت می شود و تاثیر این رویدادها بر زندگی خانواده محسن و همسایگان آنها که همگی ساکن کوچه سیدی شهر بجنورد هستند مشاهده می شود؛ از حمله صدام به کویت گرفته تا تخریب دیوار برلین و تجزیه شوروی و المپیک بارسلون و انتخابات مجلس چهارم و ....