اثرپذیری مرزبان‌نامه از شاهنامه در زمینة داستان و شکل داستان

شاهنامة فردوسی یکی از شاخص‌ترین متون ادب فارسی است که توانسته بنیادی برای متون بعد از خود باشد. در این میان، مرزبان‌نامه از متون ادبی قرن هفتم است که در برخی از جنبه‌ها متاثر از شاهنامة فردوسی ماست. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی شاخص‌های تاثیرپذیری مرزبان‌نامة وراوینی را از شاهنامة فردوسی بررسی کند. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که مرزبان‌نامه از سه جنبه تحت تاثیر شاهنامة فردوسی قرار گرفته‌است؛ نخست در زمینة محتوا که شامل اندیشه‌های ایران‌شهری یا همان سیاست مدن می‌باشد و در قالب مضامینی چون؛ فرّه ایزدی، توامانی دین و سیاست، آرمان‌شهری، شاهی آرمانی و... نمود پیدا کرده‌است. دوّم در زمینة داستان و شیوة داستان‌پردازی، بدین معنا که برخی از داستان‌های مرزبان‌نامه و کاراکترهای داستانی آن از شاهنامة فردوسی به عاریت گرفته‌شده‌است و زاویة دید اغلب داستان‌های دو اثر نیز سوم شخص یا همان دانای کل است. سوّم در زمینة تاثیرپذیری زبانی- واژگانی و اشاره به برخی از بیت‌ها و مصراع‌های شاهنامة فردوسی است، وراوینی در توصیف میدان جنگ از واژه‌ها و اصطلاحات رزمی استفاده‌ می‌کند که تا حدود زیادی تداعی کنندة صحنه‌های حماسی شاهنامه است، وی همچنین متناسب با مفاهیمِ داستان‌های مرزبان‌نامه، اشعاری از شاهنامة فردوسی نقل می‌کند.