تعیین نیاز آبی گونه‌های کاج تهران و زیتون تلخ در سنین مختلف رویشی در شرایط تنش خشکی

یکی از عوامل توسعه ی فضای سبز شهری، جنگل کاری و پایداری آن، انتخاب گونه ی درختی و درختچه ای مناسب است. بنابراین شناسایی و استفاده از گونه های سازگار و مقاوم به خشکی در توسعه ی فضای سبز در مناطق خشک و نیمه خشک امری ضروری به نظر می رسد. به منظورتعیین نیاز آبی گونه‌های کاج و زیتون تلخ در سنین مختلف رویشی تحت تنش خشکی، آزمایش با آرایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکی تصادفی کامل با تیمارهای آزمایشی شامل نوع گونه در دو سطح (کاج و زیتون)، سن در سه سطح (یک، سه و پنج ساله) و تنش خشکی در سه سطح (ملایم (0.3)، متوسط (0.5) و زیاد (0.7)) در 10 تکرار در منطقه رباط‌کریم، استان تهران انجام شد. نتایج نشان داد که میزان مصرف آب در نهال کاج تهران در طول دوره رشد گیاه و در تیمارهای مختلف اعمال شده شامل تیمارهای تنش خشکی 0.3، 0.5 و 0.7 در سن 1؛ خشکی 0.3، 0.5 و 0.7 در سن 3؛ خشکی 0.3، 0.5 و 0.7 در سن 5 به‌ترتیب شامل 239.3، 258.3، 307.13، 310.4، 339.7، 385.13، 414.03، 436.7 و 498.4 میلی‌متر بود. همچنین میزان مصرف آب در زیتون تلخ در طول دوره رشد گیاه و در تیمارهای مختلف اعمال شده به‌ترتیب برابر با 238.9، 282.4، 310.03، 322، 374.8، 421.4، 471.7، 374.8 و 421.4 میلی‌متر بدست آمد. بر اساس نتایج مقدار نیاز آبی کاج تهران در رژیم‌های رطویتی مورد مطالعه از زیتون تلخ بیشتر بود. با افزایش میزان کاهش رطوبت مجاز مقدار نیاز آبی کاج تهران و زیتون تلخ در همه سنین مورد بررسی، افزایش یافت. بنابراین نیاز است در طرح‌های جنگل‌کاری در مناطق خشک و نیمه خشک زیتون تلخ در اولویت کاشت قرار گیرد و نکات تنش خشکی مناسب (0.7) در نظر گرفته شود تا شرایط مناسب برای رشد و ماندگاری در شرایط سخت برای این درختان فراهم گردد.

determining the water requirement of tehran pine and chinaberry at various vegetative ages under drought stress conditions

introduction it is necessary to carefully select appropriate tree and shrub species to develop urbangreen spaces and plantations to ensure sus tainability. this is particularly important in arid and semi-arid regions, where using drought-resis tant species is crucial forsuccessfully developing green spaces.material and methodsan experiment was conducted in the robat-karim region of tehran provinceto determine the water requirements of tehran pine and chinaberry at differentvegetative ages under drought s tress. the experiment followed a factorial arrangementbased on a complete randomized block design with 10 replications. the experimentaltreatments included species type (pine and olive), age (one, three, and five years old),and drought s tress at three levels (mild (0.3), medium (0.5), and high (0.7)). this s tudywas conducted to achieve the following objectives: determine the water requirementof species, determine the plant factor, and inves tigate the effect of drought s tress onwater requirement and plant factor. the research consis ted of several phases, includingmois ture monitoring at drought s tress levels, measuring the water requirements ofspecies, calculating reference evaporation and transpiration, determining vegetationcoefficients, and evaluating the effects of different drought s tresses on waterrequirements and vegetation coefficients.results and discussionthe s tudy found that eldarica pine seedlings consumed 239.3, 258.3, 307.13, 310.4,339.7, 385.13, 414.03, and 498.4 mm of water during the plant growth period indifferent treatments, including drought s tress treatments of 0.3, 0.5, and 0.7 at age 1,drought 0.3, 0.5, and 0.7 at age 3, and drought 0.3, 0.5, and 0.7 at age 5. similarly, the amount of water consumed in chinaberry seedlings during the growth period of the plant andin different treatments applied is equal to 238.9, 282.4, 310.03, 322, 374.8, 421.4, 471.7, 374.8, and421.4 mm, respectively. generally, water loss from plants, such as evaporation and transpiration intehran pine and chinaberry species, is determined by plant and environmental factors. the effectof environmental factors on evaporation and transpiration is called atmospheric demand. the higherthe atmospheric demand, the fas ter the water can evaporate from a free surface. the factors of solarradiation, temperature, relative humidity, and wind are the mos t important factors that affect theatmospheric demand. approximately 1 to 5% of the amount of radiation absorbed by the leaf isused for photosynthesis, and about 75 to 85% of it is used for heating the leaf and transpiration. anincrease in solar radiation causes an increase in atmospheric demand. it seems that the higher plantcoefficient is due to the difference in the ecological needs of chinaberry compared to tehran pine.this tree requires sunny places and rich, deep, cool, and drained soils, but it can grow in all kindsof soils; it is resis tant to drought; it can tolerate fros t; and it shows some resis tance to soil salinity.one of the reasons for the higher water requirement of tehran pine compared to chinaberry is thedifference in leaf morphology. tehran pine needs more water than chinaberry due to having a largenumber of double and long needles with a length of 8–15 cm in its crown.