بررسی اثر سامانه های آبیاری بر عملکرد، اجزاء عملکرد و بهره‌وری مصرف آب در سه ژنوتیپ گندم در استان کرمانشاه

مطالعه حاضر به ‌منظور بررسی اثر سامانه‌های آبیاری بر عملکرد، اجزاء عملکرد و بهره‌وری مصرف آب در سه ژنوتیپ گندم در سازمان جهاد دانشگاهی کرمانشاه در سال 1400 به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. کرتهای اصلی شامل روش آبیاری شامل بارانی و تیپ و کرتهای فرعی ارقام گندم بهاران، رخشان و حیدری بود. بر اساس نتایج تحلیل آماری روش آبیاری، بر صفات ارتفاع بوته، عملکرد دانه، عملکرد زیستتوده و بهره‌وری مصرف آب دارای اثر بودند، اثر ارقام کشت شده نیز در صفات عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده ، بهره‌وری مصرف آب و ارتفاع بوته معنی‌دار بود. عملکرد دانه در ارقام بهاران، رخشان و حیدری به ترتیب در روش آبیاری تیپ 9458، 8937 و 7880 و در روش آبیاری بارانی 7877، 6887 و 6539 کیلوگرم در هکتار بود. به‌ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین بهره‌وری مصرف آب با مقادیر 2.13 و 1.03 کیلوگرم بر متر مکعب در تیمارهای آبیاری تیپ رقم بهاران و آبیاری بارانی رقم حیدری مشاهده شد. نتایج نشان داد که استفاده از روش آبیاری تیپ نسبت به روش آبیاری بارانی در ارقام بهاران، رخشان و حیدری به‌ترتیب سبب افزایش 20.07، 29.76 و 20.50 درصدی عملکرد محصول می شود. لذا با توجه به کمبود آب و اهمیت تولید بیشتر محصولات کشاورزی، استفاده از روش‌های نوین آبیاری میکرو همانند روش تیپ نسبت به روش آبیاری ماکرو در ارقام گندم مخصوصاً رقم بهاران در استان کرمانشاه پیشنهاد می‌گردد.

the effect of irrigation systems on yield, yield components and water use efficiency in three wheat genotypes in kermanshah province

iran is the thirteenth country in terms of wheat production in the world. kermanshah province is known as the west agricultural pole of the country. it has about 700,000 hectares of agricultural land, and more than 173,000 hectares of high quality water land. irrigation is one of the most important effective factors in grain production in hot and dry climates. research has shown that the use of modern pressurized irrigation systems reduces water consumption and increases the water use efficiency. considering the issue of water shortage that has been raised in the country in recent years, the simultaneous investigation of the effects of sprinkler and strip drip irrigation systems in three wheat cultivars including baharan, rakhshan and heydari cultivars on yield, yield components and water use efficiency in this province seemed necessary.this research was carried out in the research farm of acecr, kermanshah province unit during 2021. wheat seeds of baharan, rakhshan and heydari cultivars were cultivated on 08/30/2020 after health control and detoxification. this study was conducted in the form of a split plot in a randomized complete block design with three replications. in the main plots, the irrigation methods including sprinkler and strip drip irrigation were evaluated and in the sub-plots, wheat cultivars including baharan, rakhshan and heidari were evaluated. from each treatment, one square meter of samples was taken from the middle of the plot. these samples were placed separately in special bags (by installing specifications on each sample) and were immediately transferred to the laboratory.