تحلیل دیدگاه فخرالدین رازی پیرامون سعادت قصوی

سعادت از مسائل چندتباری است: که در علوم متعدد درباره آن از حیثیات مختلف بحث می‌شود. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی است. مراد از سعادت قصوی در این پژوهش بالاترین مرحله سعادت از دیدگاه فخر رازی است. او در آثار متعدد خویش به ویژه در مجلدات مختلف و نفیس التفسیرالکبیر از ملاک‌های متعددی برای دست‌یابی به سعادت معنوی سخن گفته است که اهم آن‌ها عبارت‌اند از: ترک امور ناشایست و انجام امور بایسته، فنای محض از هستی خویش، حصول صفات چهارگانه (ایمان، هجرت، جهاد با مال و نفس)، حصول محبت خدا، معرفت ذات، صفات و افعال الهی، شناخت حق لذاته، خیر و عمل به خیر، معرفت به درجه عالی جلال و اکرام الهی، تجلی جلال الهی برای بنده، استغراق در معرفت الهی، معرفت نسبت به ربوبیت و عبودیت به نحواتم، استغراق در عبودیت و عبادت الهی و اعراض از غیر خدا. فخر در این ملاک‌های قطعاً از متفکران بزرگ سلف خویش در سنت اسلامی مثل فارابی، مسکوییه و ابن‌سینا متاثر بوده است اما تاثیرش از غزالی بیشتر از متفکران دیگر بوده است.

an analysis of fakhreddin razi’s view on ultimate happiness

happiness is a multifaceted issue which is discussed in various sciences from different perspectives. the research method in this article is descriptive-analytical. the purpose of this study is to investigate the ultimate happiness as the highest stage of happiness from the perspective of fakhreddin razi. in his various works, and in particular in al-tafsir al-kabir, he has spoken of various criteria for achieving spiritual happiness, the most important of which are abandoning evil deeds and doing necessary things, pure annihilation of one’s being, attaining the four attributes of faith, migration, jihad with wealth and soul, attaining god’s love, gaining knowledge of the essence, divine attributes and deeds, knowing the right acts such as goodness and good deeds, gaining knowledge of the highest degree of divine glory and honor, manifestation of divine glory for the servant, immersion in divine knowledge, immersion in worship of god and turning away from those other than god. fakhreddin has certainly been influenced by the great thinkers of his time in the islamic tradition such as al-farabi, al-muskawiyyah, and ibn sina. however, he has been more influenced by al-ghazali than other thinkers.