الهیات از منظر فلسفۀ متاخر ویتگنشتاین

حیات فلسفی ویتگنشتاین به دو دوره تقسیم می‌شود. این تقسیم به این علت است که او دست‌کم یکبار دچار تحول فکری عمیقی شد و از نو فلسفه‌ای جدید بنا نهاد. دغدغۀ اصلی ویتگنشتاین زبان و نحوۀ کارکرد زبان بود. این پرسش، تمام عمر، ویتگنشتاین را به خود مشغول داشته بود. اما حیطۀ تاثیرگذاری ایده‌های ویتگنشتاین در قلمرو زبان محدود نماند و به حوزه‌های دیگری از جمله دین گسترش یافت. نوشتار پیش‌رو به توصیف دیدگاه فلسفی متاخر ویتگنشتاین و پیوند آن با نگاه او به الهیات می‌پردازد. این نوشتار تلاش دارد با روش توصیفی-تحلیلی ویژگی‌های پژوهش فلسفی از منظر ویتگنشتاین متاخر را بکاود و سپس تبعات آن را برای الهیات بیان کند. بنا به فلسفۀ متاخر ویتگنشتاین آگاهی از کاربرد درست زبان می‌تواند نتایجی در فهم دین داشته باشد. از این جهت، مهارت تحلیل زبانی موجب قوّت تحلیل‌های فلسفی در باب دین می‌شود. نگارنده معتقد است بسیاری از ایده‌ها و دعاوی ویتگنشتاین درست‌اند و بخشی از مشکلات فلسفی برآمده از این هستند که ما منطق زبان گزاره‌های دینی را به درستی درنیافته‌ایم و واژه‌ها و جملات را اشتباه به‌کار می‌بریم. ما به‌راستی گاهی افسون زبان خود می‌شویم و تحلیل‌های درست زبانی ما را از سحر زبان هوشیار می‌سازند. اما روش ویتگنشتاین متاخر برای پرداختن به فلسفه که نه خود پدیده‌ها، بلکه دستور زبان و کاربرد واژه‌ها را می‌کاوید، ممکن است سبب غفلت از سوالاتی مهم دربارۀ واقعیت‌های متافیزیکی گردد و فیلسوف دین را به تحلیل‌های زبانی سرگرم کند و او را از مسائل ژرف و مهم باز دارد.

theology from the perspective of wittgenstein’s late philosophy

wittgenstein’s philosophical life is divided into two periods. this division is due to the fact that at least once he underwent a deep intellectual transformation and built a new philosophy. wittgenstein’s main concern was language and how language works. this question occupied wittgenstein all his life. but the sphere of influence of wittgenstein’s ideas was not limited to the realm of language and expanded to other spheres including religion. the following article describes wittgenstein’s later philosophical view and its connection with his view of theology. this article tries to explore the characteristics of philosophical research from the point of view of late wittgenstein with a descriptive-analytical method and then express its consequences for theology. according to wittgenstein’s later philosophy, knowing the correct use of language can have results in understanding religion. from this point of view, the skill of linguistic analysis gives strength to philosophical analyzes about religion. the author believes that many of wittgenstein’s ideas and claims are true and are part of the philosophical problems arising from the fact that we have not understood the logic of the language of religious propositions correctly and we use words and sentences incorrectly. we really sometimes fall under the spell of our language and correct linguistic analyzes make us aware of the magic of language. but the late wittgenstein’s method of dealing with philosophy, which examines not the phenomena themselves, but the grammar and the use of words, may cause the neglect of important questions about metaphysical realities, and the philosopher of religion entertains linguistic analyzes and distracts him from deep and important issues. is blocked.