ویتگنشتاین در برابرِ فریزر (بررسیِ مقایسه‌ای میان دیدگاهِ ویتگنشتاین و فریزر در باب رابطه‌یِ دین و عقلانیتِ علمی)

فریزر و ویتگنشتاین معاصر یکدیگر بودند اما رویکردی یکسره متفاوت در باب ماهیت دین و عقلانیتِ برخاسته از علم داشتند. در نگاه فریزر، عقلانیت علمی معیار همه چیز است و از این رو دین را به کناری می‌نهد. نتیجه مقایسه فریزر میان جادو، دین و علم، انکار عقلانیت دینی را در پی دارد. انسان شناسی فریزر بر تبیین‌های علمی و عقل گرایانه استوار است. به باور او بشر پس از قرنها آوارگی در تاریخ، سرانجام علم، آن کلید زرینی که درهای گنجینه طبیعت را می‌گشاید به دست آورد. ویتگنشتاین براساس تفکر بنیادین خود در باب فرا عقلانی بودن ایمان، به نقد آراء فریزر می‌پردازد. او هرگونه تبیین عقلی و علمی‌‌ در باب دین را نمی‌‌پذیرد. به باور ویتگنشتاین بازی زبانی دین و بازی زبانی علم با یکدیگر متفاوت اند. فریزر نمی تواند عقلانیت دینداری باورمندان را با ملاک های عقلانیت در علم مقایسه کند و از این رو باورمندان را یکسره بر خطا ببیند و تحقیر کند. یکی از مشکلاتی که انسان علم گرا با آن روبه رو است، فهم باورهای مومنانه است. ویتگنشتاین اینکه علم باید معیار بی چون و چرا باشد را خرافه احمقانه دوران خود می‌داند و بر این باور است که انسان باید بیدار شود و علم زدگی راهی برای دوباره به خواب بردن بشر است. در این مقاله با تحلیل و بررسی آراء فریزر و ویتگنشتاین، در پی روشن ساختن محل نزاع و پاسخ ویتگنشتاین در برابر فریزر هستیم. در این مقاله با تحلیل آراء فریزر و ویتگنشتاین و پس از بررسی محل نزاع، آشکار خواهیم ساخت که چرا نقدهای فریزر به عقلانیت علمی ناکام مانده و ویتگنشتاین چگونه با بهره بردن از استعاره هایی مانند بازی ها ی زبانی و شکل زندگی عقلانیت دینی را از دام معیارهای علمی تنگ نظرانه فریزر رهاییمی بخشد.

wittgenstein against fraser (a comparative study between wittgenstein’s and frazer’s views on the relationship between religion and scientific rationality)

frazer and wittgenstein had a completely different approach to the nature of religion and rationality arising from science. in frazer’s view, scientific rationality is the standard of everything; therefore, he puts religion aside. the result of frazer’s comparison between magic, religion, and science leads to the denial of religious rationality. frazer’s anthropology is based on scientific and rational explanations. according to him, after centuries of displacement in history, science has finally obtained the golden key that opens the doors of nature’s treasure. wittgenstein criticizes frazer’s opinions based on his fundamental thinking about the meta-rationality of faith. he rejects any rational and scientific explanation of religion. according to wittgenstein, the language game of religion and the language game of science differ. frazer cannot compare the rationality of believers’ religiosity with the criteria of rationality in science and sees and despises the believers as completely wrong. this study, by analyzing frazer’s and wittgenstein’s opinions and after examining the conflict, will reveal why frazer’s criticisms of scientific rationality failed and how wittgenstein, using metaphors such as language games and the form of life, freed religious rationality from the trap of frazer’s narrow-minded scientific criteria.