رابطه ی انسان و خدا مبتنی بر مفهوم سازی ابن سینا از واجب الوجود و مقایسه ی آن با قرآن

در فلسفه ی ابن سینا خدا مفهومی کلی است به این معنا که واجب الوجود در عرض سایر موجودات و همسان و هم ردیف با آن ها نیست. لذا با اسناد هرگونه وصف یا ویژگی که مستلزم هم عرض قرار دادن واجب الوجود در کنار سایر موجودات باشد مخالف است. او عالی است که به انسان سافل توجه ندارد لذا فارغ از انسان، امیال و احساسات اوست از سوی دیگر انسان نیز از خدا تهی است و با واسطه می تواند او را بشناسد وحتی انسان اموری مانند عبادت و مناجات را به این دلیل انجام می دهد که قصد شباهت به عالی را دارد. ابن سینا علی رغم آنکه همواره خدای اسلام و قرآن را پیش رو داشته است اما تنها به جنبه قدسیت و تعالی خداوند توجه کرده است و به تعامل بین خدا و انسان توجه اندکی نشان داده است لذا خدا تاثیر گذاری مستقیم در زندگی انسان ندارد، ارتباط تاریخی بین خدا و انسان وجود ندارد و مداخله خدا در عالم توسط عقول انجام می شود. بر خلاف خدای قرآن که علی رغم اینکه خدا در راس یا کانون هستی، برترین حقیقت ماورای طبیعی، مسلط و محیط به همة هستی و تدبیر و ادارة هستی به دست اوست. بر این اساس، وجود خدا در مقام خالق، مالک حقیقی و مدبر آسمان‌ها و زمین، امری تردید‌ناپذیر است اما شخصی که به انسان توجه و لطف دارد؛ دست یافتنی است؛ انسان با او ارتباط برقرار می کند؛ منجی انسان از ضلالت و گمراهی به نور و هدایت است؛ پاداش دهنده و کیفر دهنده است؛ همه انسان ها را در روز معاد گرد می آورد؛ نیکوکاران را پاداش، و بدان را کیفر می دهد.

the relationship between man and god based on avicenna’s conceptualization of vajib al-vojud and its comparison with the qur’an

in avicenna’s (ibn sina’s) philosophy, god is a general concept in the sense that it does not need to exist in the presence of other beings and is not equal to them. therefore, it is opposed to the documents of any description or feature that requires placing vajib al-vojud next to other beings. if, like other beings, he is countable and quantifiable, he is also a finite and quantitative being, while he is beyond other beings and free from their limitations. he is so great that he does not pay attention to the poor man. thus, he is independent from man, his desires and feelings. on the other hand, man is devoid of god and can know him through intermediaries, and even man does things such as worship and prayers because it intends to look great.ibn sina has always considered the god of islam and the qur’an. he mostly worked on god’s holiness and transcendence while paying less attention to the interaction between god and man believing that god has no direct influence on human’s life. there is no relationship between god and man because the vajib al-vojud is the existential cause of possibilities. however, it is different from other beings. it does not pay attention to them. god’s intervention in the universe is done by the intellects. unlike the god of the qur’an, who is at the head or center of the universe and has the supreme supernatural truth, dominates and surrounds the whole universe and is managing and controlling it. accordingly, the existence of god as the creator, the true owner and mastermind of the heavens and the earth is unquestionable. god saves humans from faults and misguidance, he rewards and punishes, gathers all human beings on the day of resurrection, rewards the righteous, and punishes the villains. he is aware of his creatures.