مطالعه تطبیقی شیوه جبران خسارت سبب مجمل در حقوق ایران و مالزی

اثبات رابطه سببیت در مسئولیت مدنی توسط زیان دیده از مهمترین عوامل موفقیت در دعوای مسئولیت مدنی است .اسباب ایجاد مسئولیت مدنی متنوع و متفاوت هستند . گاهی سبب ایجاد ضرر واحد است و گاه متعدد و در فرض اخیر در مواردی تعدد همزمان است و گاهی  غیر همزمان در هریک از این حالات بدلیل معلوم بودن سبب یا اسباب زیان تعیین سبب یا اسباب  دشوار نیست . یکی از اسباب مناقشه بر انگیز درایجاد مسئولیت مدنی  سبب مجمل است . افراد یک گروه محصور و معین بطور هم زمان اقدام به انجام فعل مشابه زیان باری می کنند و در اثر عمل زیانبار یکی از آنها به شخصی آسیب می رسد ولی معلوم و مشخص نیست که عمل کدام یک از آنها موجب ضرر به زیاندیده شده است و عامل واقعی قابل شناسایی نمی باشد آنچه مسلم است این است که اقدام یکی از آنان زیان را به بار آورده است  و سوال اصلی این است که  دادرس   کدام عامل را مسئول خسارت قلمداد نماید؟ این مشکل بخصوص با توسعه علمی صنعتی و اقتصادی و تشکیل جوامع مصرفی اهمیتی دو چندان یافته است . نظام‌های حقوقی، فقها وحقوقدانان راهکارهای گوناگونی  را برای حل این چالش  وضع و ارائه نموده اند . در این نوشتار  با روش تحلیلی و توصیفی و تطبیقی در حقوق مالزی که مبتنی بر نطام حقوقی کامن لا است و حقوق ایران که از فقه امامیه متاثر و اقتباس شده است به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که از میان راه حل های  گوناگون، کدام یک عادلانه تر و با مبانی حقوق ایران هماهنگ است.به نظر می رسد راه حل مسئولیت تضامنی در برابر زیاندیده وتوزیع مسئولیت بین عوامل منصفانه تر و به عدالت نز دیک تر است.

comparative study of the method of compensation for damages by the unknown cause in iranian and malaysian laws

establishing the causal relationship in civil liability by the injured party is one of the most important factors for success in civil liability litigation. the causes of civil liability are diverse and different. sometimes the cause of damage is single, sometimes multiple, and in the latter case, in some cases, multiple simultaneous and sometimes non-simultaneous. in each of these cases, since the cause or causes of damage are known, it is not difficult to determine the cause or causes. one of the controversial causes in establishing civil liability is the general cause. individuals of a limited and specific group simultaneously attempt to perform a similar harmful act, and as a result of the harmful act, one of them suffers harm, but it is not clear which of them caused the harm to the injured party and the real cause cannot be identified. what is certain is that the action of one of them caused the damage, and the main question is which factor should the judge consider responsible for the damage? this problem has gained double importance, especially with the scientific, industrial and economic development and the formation of consumer societies. legal systems, jurists and lawyers have developed and presented various solutions to solve this challenge. in this article, using an analytical, descriptive and comparative method in malaysian law, which is based on the common law legal system, and iranian law, which is influenced and adapted from imami jurisprudence, we seek to answer the question of which of the various solutions is more just and consistent with the principles of iranian law. it seems that the solution of joint and several liability against the injured party and the distribution of liability between the factors is fairer and closer to justice.