نقش میانجی وابستگی دانش‌آموزان به شبکه‌های اجتماعی در تبیین رابطه میان سبک‌های ارتباطی خانواده و پذیرش اجتماعی

زمینه و هدف: وابستگی نوجوانان به شبکه‌های اجتماعی مجازی، پدیده نسبتاً نوظهور و رو به رشدی است که در سالیان اخیر با فراهم شدن دسترسی همگانی به فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، به یکی از عوامل مهم در تغییر الگوهای رفتاری منجر شده و توجه متخصصان حوزه‌های علوم اجتماعی و رفتاری را به خود معطوف نموده است. هدف پژوهش حاضر بررسی مدل علّی بین سبک‌های ارتباطی و پذیرش اجتماعی با نقش واسطه‌ای وابستگی به شبکه‌های اجتماعی دانش‌آموزان بود. روش و داده‌ها: پژوهش حاضر از نوع همبستگی و مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان تفت در سال تحصیلی 1402-1401 بود که به روش نمونه‌گیری تمام شماری تعداد 200 پرسشنامه مورد تحلیل قرار گرفت. ابزار پژوهش، پرسشنامه تجدیدنظرشده الگوهای ارتباطی خانواده فیتزپاتریک و ریچی (1994)، پرسشنامه پذیرش اجتماعی مارلو و کراون (1960) و پرسشنامه وابستگی به اینترنت یانگ (1998) بود. یافته‌ها: نتایج نشان داد سبک ارتباطی گفت‌وشنود، همنوایی و وابستگی به شبکه‌های اجتماعی به‌صورت مستقیم و معنادار پذیرش اجتماعی را پیش‌بینی می‌کنند. همچنین از بین دو سبک ارتباطی، تنها سبک ارتباطی گفت‌وشنود به‌صورت مستقیم، منفی و معنادار، قادر به پیش‌بینی وابستگی به شبکه‌های اجتماعی در دانش‌آموزان می‌باشد. در نهایت وابستگی به شبکه‌های اجتماعی تنها در ارتباط بین سبک‌ ارتباطی گفت‌وشنود و پذیرش اجتماعی در دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان تفت نقش واسطه‌ای دارد. بحث و نتیجه‌گیری: هرقدر افراد از سبک‌‍‌های ارتباطی بهتری استفاده کنند و آزادانه به بحث و تبادل‌نظر بپردازند کمتر به شبکه‌‍‌های اجتماعی وابسته شده و پذیرش اجتماعی آنها  افزایش می‌یابد. پیام اصلی: مشاوران خانواده با برگزاری کارگاه‌های آموزش سبک‌های ارتباطی، وابستگی به شبکه‌های اجتماعی دانش آموزان را کاهش و پذیرش اجتماعی آن‌ها را افزایش دهند. تحقیقات بیشتری لازم است تا بر نقش والدین و ارائه آموزش‌های لازم به آن‌ها جهت کمک به بهبود پذیرش اجتماعی دانش آموزان و کاهش وابستگی به شبکه‌های اجتماعی تمرکز نمایند.

mediating role of students’ social network dependence in explaining the relationship between family communication styles and social acceptance

background and aim: the dependence of adolescents on virtual social networks is a relatively new and expanding phenomenon. in recent years, with the widespread availability of information and communication technologies, it has become a key factor in changing behavioral patterns, drawing the attention of experts in social and behavioral sciences. this study aims to investigate the causal relationship between communication styles and social acceptance, with the mediating role of dependence on social networks among students. data and method: the present study, which was correlational in nature, utilized structural equation modeling. the statistical population included all fifth-grade male students in taft city (yazd province, iran) for the 2022-2023 academic year. data were obtained from the entire population, ensuring that each individual was surveyed and 200 questionnaires were analyzed. the instruments used for data collection were the revised family communication patterns (rfcp) questionnaire by fitzpatrick and ritchie (1994), the social acceptance scale by marlowe and crown (1960), and the internet addiction questionnaire by young (1998). findings: the results showed that dialogue communication style, conformity, and dependence on social networks directly and significantly predict social acceptance. moreover, the findings revealed that among the two communication styles, only the dialogue communication style can directly, negatively, and significantly predict students’ dependence on social networks. finally, the results indicated that dependence on social networks mediates the relationship between dialogue communication style and social acceptance. conclusion: the use of effective communication styles and the free exchange of opinions reduce dependence on social networks, thereby enhancing social acceptance. key message: to reduce students’ dependence on social networks and increase their social acceptance, family counselors should organize workshops on communication styles. additionally, further research should concentrate on the role of parents, providing them with the necessary training to help improve students’ social acceptance and decrease their reliance on social networks.