بررسی نقش برنامه ریزی شهری در ساخت مجتمع های مسکونی تبریز در مقایسه با سایر عوامل

همگام با روند رشد شهرنشینی، سیاست تولید مسکن انبوه و احداث مجتمع های مسکونی در قالب الگوی کوتاه و بلندمرتبه به عنوان یکی از راه‌های پاسخ به نیاز مسکن در زمان‌های مختلف، مشابه با سایر نقاط کشور، در شهر تبریز به مرحله اجرا درآمد. اما معماری مجتمع‌های مسکونی یکی از مسایل حائز اهمیت دربرنامه‌ریزی شهری است. چرا که شکل‌گیری ابعاد مختلف آن بازتاب و برآیند شرایط گوناگون است. از دیدگاه برنامه‌ریزی شهری شناخت این عوامل و نقش آنها اهمیت بالایی داشته و ضمن اینکه از اولویت‌های مطالعاتی در حوزه برنامه‌ریزی شهری محسوب می‌شود در سیاست‌گذاری درست جهت توسعه شهرهای مطلوب و پایدار نیز موثر می‌باشد. در این مقاله ضمن مشخص نمودن این عوامل اعم از اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی، سیاسی، شهرسازی و محیطی، از برنامه‌ریزان شهری، شهرسازان و متخصصان معماری خواسته شده است تا اهمیت هریک از ملاحظات مذکور را در شکل‌گیری ابعاد معماری مجتمع‌های مسکونی مشخص نمایند. در ادامه با بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، نقش عوامل مذکور در طراحی پلان، نما، سازه و مصالح، مکانیابی، فرم و جهت‌گیری مجتمع‌های مسکونی شهر تبریز رتبه‌بندی شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد در بین ابعاد مختلف، عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی به مراتب بیشتر از ملاحظات شهرسازی، محیطی و فرهنگی در معماری و ساخت مجتمع‌های مسکونی موثر بوده و تا حدودی از سایر ابعاد مسکن غفلت شده است. طوریکه ملاحظات اقتصادی بیشترین وزن را دارد. بنابراین لازم است راهکارها و فرایندهای مناسبی را برای برنامه ریزی طراحی و ساخت الگوی مجتمع های مسکونی ارایه نمود تا ارزشهای اجتماعی فرهنگی و مقررات دولتی و سیاستهای تدوینی به جا توسط مدیران و برنامه ریزان شهری در اولویت های قبل از ملاحظات اقتصادی قرار گیرند و ساختمانهای مسکونی به منظور محقق کردن طیف گسترده ای از الزامات و توجه به عوامل پایداری ساخته شوند تا ضمن کاهش جاذبه اقتصادی در ساخت شهر پایدار موثر باشد.

study the role of urban planning in the construction of tabriz residential complexes in comparison with other factors

along with the growth of urbanization, the policy of mass housing production and the construction of residential complexes in the form of short and high-rise models was implemented in tabriz as one of the ways to respond to housing needs at different times, similar to other parts of the country.but the architecture of residential complexes is one of the most important issues in urban planning. because its different formations are a reflection and result of different conditions. from the perspective of urban planning, knowing these factors and their role is very important. not only it is one of the study priorities in the field of urban planning, but also it is effective in making the right policy for the development of desirable and sustainable cities. in this article, various factors were determined, then urban planners, city planners and architectural experts were asked to determine the importance of each of the mentioned factors in the formation of the architectural dimensions of residential complexes. then, using the analytic hierarchy process (ahp), the role of the main factors in the design of the plan, facade, structures and materials, location, form and direction of residential complexes in tabriz is ranked. the results show that economic, political and social factors are far more effective than urban planning, environmental and cultural considerations in the architecture and construction of residential complexes and to some extent, other aspects of housing have been neglected. so that economic considerations have the most weight. therefore, it is necessary to provide suitable solutions and processes for planning, designing and building models of residential complexes so that managers and urban planners consider social, cultural values and government regulations and formulated policies in the first priorities and residential buildings should be built in order to meet the requirements and pay attention to sustainability factors