سنجش و مدل سازی فضایی آسیب پذیری شهر ارومیه در برابر آتش سوزی با تاکید بر پدافند غیرعامل

در سال‌های اخیر، جوامع در سراسر جهان آتش‌سوزی‌های بزرگ شهری را تجربه کرده‌اند و صدها نفر جان خود را از دست داده اند. باید پذیرفت که همیشه درصدی از بحران‌ها بخش جدایی‌ناپذیر و طبیعی حیات سیستم‌ها می‌باشند؛ ولیکن بخش عظیمی از تهدیدها، بحران‌ها و التهابات تحمیلی هستند و بایستی با مدیریت صحیح و کاربست پدافند غیرعامل، آن‌ها را قبل از وقوع، پیش‌بینی و پیش‌گیری نمود. لذا هدف این پژوهش سنجش و مدلسازی فضایی آسیب‌پذیری شهر ارومیه در‌ برابر آتشسوزی با رویکرد پدافند غیرعامل بوده به طوری که نوع تحقیق، کاربردی و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی می‌باشد و گردآوری اطلاعات نیز از طریق مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی و پرسش‌نامه صورت گرفته است. برای نیل به هدف تحقیق، تعداد 14 شاخص بر ‌اساس نظرات نخبگان انتخاب شده و در نرم‌افزار gis لایه‌های اطلاعاتی برای آن‌ها تشکیل شده است. برای محاسبه وزن شاخص‌ها از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره bwm استفاده شده و نتایج آن در نرم‌افزار gams مورد تحلیل قرار گرفته است. سرانجام، وزن بدست آمده از روش bwm در شاخص‌های 14 گانه استاندارد شده با توابع فازی ضرب شده و ترکیب شده است. نتایج بیانگر آن است که 12 درصد در پهنه آسیب‌پذیری خیلی‌کم، 31 درصد آسیب‌پذیری کم، 14 درصد آسیب‌پذیری متوسط، 29 درصد آسیب‌پذیری زیاد و 14 درصد در پهنه آسیب‌پذیری خیلی‌زیاد واقع شده است. برای تحلیل خودهمبستگی فضایی پهنه‌های آسیب‌پذیری از آماره موران استفاده شده و به منظور مدل‌سازی فضایی آسیب‌پذیری شهر ارومیه در برابر آتش‌سوزی از تحلیل لکه‌های سرد و داغ بهره گرفته شده است. نتایج گویای آن است که از کل محدوده شهر، 17 درصد در لکه سرد و 33 درصد در لکه داغ واقع شده و 50 درصد در لکه های خنثی قرار گرفته است. هم چنین بخش زیادی از لکه های داغ را سکونت گاه های حاشیه ای و بافت فرسوده شهر ارومیه شامل شده و لکه های سرد نیز در مناطق تازه ساخت قرار داشته است.

spatial measurement and modeling of urmia city vulnerability against fire with emphasis on passive defense

in recent years, communities around the world have experienced major urban fires and hundreds have lost their lives. it must be acknowledged that a percentage of crises are always an integral and natural part of systems life, however, a large part of the threats, crises and inflammations are imposed and must be anticipated and prevented before they occur with proper management and application of passive defense. therefore, the purpose of this study is to measure and model the spatial vulnerability of urmia to fire with a passive defense approach, so that the type of research is applied and the research method is descriptive- analytical and data collection has been done through library, field and questionnaire studies. to achieve the purpose of the research, 14 indicators have been selected based on the opinions of the elites and information layers have been formed for them in gis software. bwm multi-criteria decision making method was used to calculate the weight of the indicators and the results were analyzed in gams software. finally, the weight obtained from the bwm method is multiplied and combined in 14 standardized indicators with fuzzy functions. the results show that 12% are in very low vulnerability zone, 31% are in low vulnerability zone, 14% are in medium vulnerability zone, 29% are in high vulnerability zone and 14% are in very high vulnerability zone. to analyze the spatial autocorrelation of vulnerable zones, moran statistic has been used and in order to model the spatial vulnerability of urmia city against fire, cold and hot spot analysis has been used.