روش های تولید محصولات دانش بنیان مورد نیاز صنعت نفت چالش‌ها و رویکردها

در این مقاله به روشهای اصلی که برای تولید محصولات مورد نیاز صنعت نفت با همکاری مجموعه های دانش بنیان اعم از دانشگاهها، پارکهای علم و فناوری، مراکز رشد، شرکتهای دانش بنیان سازنده قطعات و تجهیزات، پژوهشکده ها و مراکز تحقیقاتی کشور پرداخته شده است. برخی روشها قدیمی تر بوده و در گامهای قبلی گسترش بیشتری داشته اند و برخی جدیداً به روشهای تولید محصولات دانش بنیان اضافه شده اند. در هر مورد چالشهای مهمی که با آن روبرو هستیم مطرح و رویکرد پیشنهادی برای رفع چالش ارائه گردیده است. همچنین تجارب شرکت ملی حفاری ایران در برخی زمینه ها که با توجه به طی بیش از 4 دهه و پس از تصحیح و تکمیل های متعدد، به بلوغ نسبی رسیده برای امکان استفاده و هم افزایی ارائه گردیده است که می تواند بعنوان یک مدل در سایر بخشهای این صنعت مورد استفاده قرار گیرد.اولین و قدیمی ترین روش، واحدهای سازندگی و خودکفایی می باشند که در غالب شرکتهای صنعت نفت و خصوصاً در زمان جنگ تحمیلی، نقش مهمی ایفا نمودند. دستیابی به تکنولوژی و رفع نیازهای فناورانه بر اساس نظام پژوهش و فناوری صنعت نفت بعنوان دومین روش در قالب طرحهای پژوهشی و اخیراً نیز استفاده از دستورالعمل[3] تولید بار اول بر اساس کارگروهی با همین نام در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بعنوان سومین روش مورد استفاده قرار می گیرند. در این نوشتار، پس از اشاره به این روشها و برخی چالشها و راهکارهای ناشی از تجربه، به روش چهارم پرداخته شده است. این روش که با عنوان 'ساخت داخل قطعات و تجهیزات بر اساس گردش کار داخلی شرکتها' ذکر شده که خارج از روشهای پیش گفته و دستورالعملهای ابلاغی بوده و در برخی شرکتها از جمله شرکت ملی حفاری ایران با همکاری منسجم میان بخشهای مختلف پژوهش و کالا، محقق گردیده است. بعنوان پنجمین روش، مشارکت صنعت نفت با تولیدکنندگان محصولات دانش بنیان مطرح گردیده که با وجود آنکه در سایر کشورها یک روش جا افتاده تلقی می شود، متاسفانه در کشور ما هنوز به آن بصورت جدی پرداخته نشده است و در صورت ایجاد رویکرد بدین سو، بخش قابل توجهی از محصولات دانش بنیان صنعت نفت می تواند از این طریق تولید شود.