توسعه زیست بوم ملی نوآوری: تجربیات کشور عربستان سعودی

در عصر اقتصاد دانش بنیان، توسعه موفقیت آمیز اقتصادی با ظرفیت یک کشور برای تولید، جذب، و بکارگیری نوآوری در محصولات و خدمات با فناوری پیشرفته ارتباط تنگاتنگی دارد. این رویکرد به عنوان توسعه اقتصادی مبتنی بر دانش نامگذاری شده و با ظرفیت اکوسیستم نوآوری ملی یک کشور مرتبط است. کشور ایران و عربستان سعودی هر دو کشورهایی هستند که در دهه های گذشته اقتصاد متکی به نفت داشته و طی سال های اخیر در تلاش برای گذار از یک اقتصاد نفتی به یک اقتصاد دانش-بنیان می باشند. با این حال، علیرغم برخی تلاش ها برای تنوع اقتصادی، اقتصاد عربستان همچنان شدیداً به نفت و صنایع مرتبط از جمله پتروشیمی و پالایش نفت وابسته است. رتبه‌ جهانی 66 عربستان در شاخص نوآوری 2021 نشان می‌دهد که بین سرمایه‌گذاری دولت در نوآوری و تاثیر آن شکاف وجود دارد. در این پژوهش به بررسی تجربیات، چالش ها و برنامه های آتی کشور عربستان به منظور توسعه زیست بوم ملی نوآوری خود پرداخته می شود. عربستان منابع لازم برای سرمایه گذاری در افراد، زیرساخت ها و تحقیق و توسعه را دارد اما ضروری است که این منابع بطور موثر برای آموزش افراد بعنوان محققان، مبتکران و رهبران فناوری هدف گذاری شود. از جمله مهمترین چالش های پیش روی عربستان می توان به نوسانات اقتصاد جهانی، بی ثباتی در برخی از کشورهای همسایه، نوسانات قیمت نفت و چالش های داخلی مانند کمبود مهندسان و دانشمندان واجد شرایط و نرخ پایین مشارکت نیروی کار زنان اشاره نمود. یکی دیگر از اصلی ترین چالش ها هماهنگ کردن فعالیت‌ها در میان مولفه‌های مختلف اکوسیستم ملی نوآوری به منظور تقویت رقابت‌پذیری است. بدین منظور بایستی نقشه راهی برای پر کردن شکاف نوآوری در میان اجزای مختلف از طریق برخی مداخلات استراتژیک ایجاد نمود. از جمله این مداخلات تامین بودجه برای حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط و ایجاد پیوندها و هماهنگی کارآمد بین بخش‌های دولتی و خصوصی و تسریع گذار به حاکمیت الکترونیکی است.