عوامل موثر در بهره وری شرکتهای دانش بنیان و ارتقاء شاخص جهانی نوآوری صنعت نفت ایران

ارتقاء بهره وری در صنعت ‌نفت، نیازمند ایجاد کارایی و اثربخشی در فرآیندها و سیستم است. شرکتهای دانش بنیان به عنوان بازوان توانمند صنعت نفت با تکیه بر نوآوری و خلاقیت می توانند نقش بسزایی در ارتقاء بهره وری و ارتقاء شاخص جهانی نوآوری صنعت نفت داشته باشند. در این مقاله با بررسی سیر تشکیل، توسعه و تحول شرکت های دانش بنیان در صنعت به بررسی عوامل موثر در کارایی و اثربخشی آنها پرداخته می شود. به همین منظور موانع و محدودیت ها، فرصتها و چالشهای پیش رو ی شرکتهای دانش بنیان فعال در صنعت نفت با رویکرد تجربه محور و آینده نگرانه مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد تا فرایند تجاری‌سازی (تبدیل دانش به ثروت)، حلقه زنجیره پژوهش تا تولید پویایی خود را حفظ و افزایش دهد. نتایج این مطالعه نشان می دهد عدم اعتماد صنعت نفت به شرکتهای دانش بنیان، تامین و پشتیبانی مالی، فنی، آزمایشگاهی و عملیاتی و اجرای صحیح و به موقع قوانین و مقررات حمایتی از دانش بنیانها چالش هایی بوده اند که شرکتهای دانش بنیان با آن مواجه شده اند، اما مهم‌ترین چالشی که در بحث شرکتهای دانش‌بنیان وجود دارد، اصطلاح «دره مرگ» است. دره مرگ اصطلاحی است که به فاصله بین مرحله تحقیق و صنعتی تجاری شدن اشاره دارد. برای پرهیز از سقوط به دره مرگ و برنامه‌ریزی صحیح، باید ساختارهایی تعریف شود که عمده نقش آنها را نیروهای انسانی نخبه و خلاق که در حوزه تحقیقات، دانشگاه و صنعت و عملاً تجارت وجود دارند، به عهده بگیرند. پس از گذر از دره مرگ و تبدیل دانش به محصول تجاری، چالش دیگری پیش روی این شرکت‌ها قرار می‌گیرد و آن کسب سهم مناسب از بازار و کسب بازار ثابت برای برخی ابزارها و تولیدات دانش بنیان ها است. مواجهه نظام مند با این چالش ها نیازمند رویکرد آینده نگرانه و حمایتی است.