مروری بر ویژگی های اکولوژیکی، موفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه وشا (dorema ammoniacum)

گونه گیاهی dorema ammoniacum یکی از گیاهان دارویی، صنعتی و علوفه ای مهم بومی نواحی خشک و نیمه خشک همچون ایران است و نقش عمده ای در صادرات این محصول و درآمدزایی و ایجاد اشتغال برای بهره برداران دارد. اما متاسفانه خشکسالی های اخیر، چرای بی رویه دام و روش ها نامناسب برداشت این گونه موجب مرگ بسیاری از پایه های آن شده است که نیازمند احیا و توسعه این گونه گیاهی با ارزش می باشد. از طرفی در سال های اخیر به علت استفاده بی رویه و برداشت های نامناسب، رویشگاه های این گیاه دارویی در کشور تخریب شده و گیاه در معرض خطر انقراض قرار گرفته است. این گیاه به عنوان گونه ای آسیب پذیر در کتاب داده های قرمز ایران ثبت شده است. امروزه بشر با پیشرفت علم و فن آوری موفق به کشف ساختار و خواص مواد موجود در گیاهان و استفاده بهتر از آنها شده است. چرا که استفاده دارویی و صنعتی از گیاهان به صورت خام تاثیرات مثبت کمی به جای می گذارد، بنابراین شناسایی و تخلیص مواد موثر موجود در آنها با کاربردهای دارویی و صنعتی از ضرورت و اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین شناسایی و توسعه جمعیت های برتر و طبیعی گونه های موجود در رویشگاه های طبیعی مهمترین راه اصولی و بهبود گیاهان دارویی و معطر است که با شناخت ویژگی های اکولوژیکی، موفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه وشا (dormea ammoniacum) و بررسی تاثیر این عوامل می توان به حفاظت از این گونه مهم کمک کرد.