عنصر خطاب در غزل سعدی

سعدی استاد مسلم غزل‌سرایی در ادب فارسی است. دل‌نشینی و اثرگذاری کلام او نسبت به غزل شاعران دیگر به عوامل فراوان فرهنگی، زبانی، بیانی، تصویری و... وابسته است. هرچند ظرایف متعدّدی از اشعار سعدی توسط پژوهشگران و منتقدانی نظیر هانری ماسه، ‌غلامحسین یوسفی، علی دشتی، ‌محمود عبادیان، سعید حمیدیان،‌ تقی پورنامداریان، ‌ضیا موحد و... کشف و ارایه شده، هنوز جزییاتی از شگردهای سخن سرایی او به‌ویژه در غزل باقی مانده که توجه به آن‌ها در پی بردن به راز شیرینی سخن و انگیزش خارق العاده آن کمک می‌کند. مقاله حاضر به عنصر «خطاب» به‌عنوان عامل موثری در این خصوص پرداخته است. مهم‌ترین اثر و نتیجه القای حسّ «حضور» و «خطاب» در شعر برانگیختگی مخاطب است. این مقاله پس از ذکر مقدّماتی درباره «عنصر خطاب» عوامل موثر در تقویت این احساس را در کلام سعدی برشمرده است. در انتها عناصر کلامی «خطاب» در غزل سعدی تحلیل شده است. در این پژوهش از روش اسنادی و تحلیل محتوا بهره‌برداری شده و در قسمت آخر آمار و داده‌هایی از میزان بروز و نحوه توزیع آن‌ها به‌صورت جداول و نمودارهایی ارایه شده است.