تحلیل جایگاه «زن» به‌مثابه «دیگری» در ضرب‌المثل‌های فارسی با تاکید بر نظریۀ سپهر نشانه‌شناختی فرهنگِ یوری لوتمان

ضرب المثل ‌ها ابزاری فرهنگی هستند که به‌دلیل فشردگی زبان و الگوهای آوایی و ادبی ویژه، می ‌توانند مقاومت فکری مخاطبان را تقلیل دهند و نوعی خاص از معنا و مفهوم را بر آنها تحمیل کنند. نشانه ‌شناسی فرهنگی ضرب المثل‌ های فارسی نشان می ‌دهد که تبعیض جنسیتی و تقلیل جایگاه زنان ممکن است در هنجارهای فرهنگی ریشه داشته باشد. در بسیاری از ضرب المثل ‌ها، زنان «دیگری» و حاشیه‌نشین و مردان «خود» و مرکزنشین تلقی شده‌اند. این مقاله با روش تحلیلی، توصیفی و کیفی، به بررسی انتقادی تعدادی از ضرب‌المثل ‌های جنسیتی پرداخته است تا ضمن آسیب ‌شناسی نشان دهد که تقابل دوگانۀ «مرد» و «زن»، چگونه مولفه‌ هایی چون «مردسالاری»، «ازدواج»، «تولید مثل»، «زیبایی ظاهری»، «اقتصاد مردانه»، «قدرت ذهنی»، «رهبری و مدیریت» را تحت تاثیر قرار داده و زن را در حاشیه و مرد را در مرکز متن فرهنگ نشانده است. تحلیل نشانه‌شناختی فرهنگی ضرب‌المثل‌ها نشان می‌دهد که «زن»بودن محصول ایدئولوژی مردسالار است؛ تفکری که آگاهانه یا ناآگاهانه به‌دنبال آن است تا زن «دیگری» باشد. این تفکر با مراقبت و کنترل پنهان، زنان را از متن اصلی اجتماع کنار می‌گذارد و درنهایت به‌دنبال «انکار نمادین» آنها است.   

a pathological analysis of the position of “women” as “the others” in persian proverbs: an emphasis on the cultural semiotics of youri lotman

proverbs are a cultural tool that, due to their expressive language and special phonetic and literary patterns, can decrease the intellectual resistance of the audience and impose certain concepts and meanings on them. the cultural semiotics of persian proverbs shows that gender discrimination and reducing the status of women are probably rooted in cultural standards and norms. in many proverbs, women are considered “the other” and marginal while men are regarded as “the self” and central. using analytical, descriptive, and qualitative methods, this article critically investigates several gender proverbs with an emphasis on cultural semiotics to show how the dual opposition of “man” vs. “woman” has influenced concepts such as “patriarchy”, “marriage”, “reproduction”, “formal beauty”, “masculine economy”, “mental strength”, and “leadership and management”. and placed women in the “margin” and men in the “center” of the cultural context. the cultural semiotic analysis of proverbs attests to the fact that being a “woman” is a product of patriarchal ideology; a thought that consciously or unconsciously seeks to depict women as “the other”. this thinking removes women from the social scene with hidden control and repression and ultimately seeks their “symbolic refutation”.