تاثیر عناصر معماری بر فضاسازی داستان سوررئال ایران (نمونه موردی: بوف‌کور و شازده احتجاب)

پژوهش حاضر با رویکردی بین رشته‌ ای به بررسی نقش عناصر معماری در داستان‌ های سوررئال بوف‌کور و شازده احتجاب می ‌پردازد. هریک از عناصر معماری که فضای فیزیکی را شکل می‌ دهند و به‌تعبیری فضایی محدود به زمان و مکان ایجاد می‌ کنند تعریفی مشخص و کارکردی مختص خود دارند، اما محتوای این عناصر با معنای ضمنی‌شان فضاهایی ایجاد می‌کند که به زمان و مکان محدود نیستند. ازآنجا‌که هدف این پژوهش بررسی تاثیر عناصر معماری در خلق فضای داستان سوررئال است، ابتدا عناصر معماری موجود در داستان ‌ها استخراج شد و با تکیه بر مطالعات تطبیقی، با روش تحلیلی‌‌توصیفی معنای آنها فراتر از جنبه‌ی فیزیکی بررسی و درنهایت نقش آنها در خلق فضای سوررئال این داستان ‌ها آشکار شد. بوف‌کور را می توان مهم ترین اثر صادق هدایت دانست. عناصر معماری ازجمله خانۀ راوی و بناهای موجود در داستان نقش بسیار مهمی در فضاسازی داستان دارند. در داستان شازده احتجاب، به‌واسطه‌ی یادآوری خاطرات شخصیت اصلی در آخرین شب زندگی‌اش در اتاق خود، فضایی سوررئال شکل می‌ گیرد. با بررسی عمیق‌ تر، می‌ توان گفت عناصر معماری موجود در اتاق، با حمل مفاهیمی فراتر از خود، نقشی اساسی در بیان احوال شخصی شازده و شناساندن ضعف ‌ها و ترس‌های او ایفا می‌ کنند. 

the effect of architectural elements on creating atmosphere in the iranian surrealist stories: a case study of the boof-e koor (the blind owl) and prince ehtejab

this research takes an interdisciplinary approach to examine the role of architectural elements in the surrealist stories “the blind owl” and “prince ehtejab”. each of the architectural elements has its own specific definition and function that shapes the physical atmosphere i.e., it creates an atmosphere limited to time and place. however, the content of these elements with their implicit meaning creates atmospheres that are not limited to time and place. as the purpose of this research is to examine the effect of architectural elements in creating the surrealist atmosphere of these stories, first of all, the architectural elements that existed in the stories were extracted and, through comparative studies, their meaning beyond the physical aspect was analyzed using a descriptive-analytical method. ultimately, the crucial role of these elements in creating the surrealist atmosphere of the stories was elucidated. sadegh hedayat’s “the blind owl” can be considered his most important work. architectural elements such as the narrator’s house and the buildings in the story play a significant role in shaping the story’s atmosphere. in “prince ehtejab”, due to the protagonist’s reminiscence of the last night of his life in his room, a surrealist atmosphere emerges. upon closer examination, it can be said that the architectural elements in the room, carrying meaning beyond themselves, play a fundamental role in expressing the prince’s personal circumstances and exposing his weaknesses and fears.