آن گفتِ تو هست عینِ قرآن؛ قرآن‌‌فهمی و قرآن‌زیستی ابوسعید ابوالخیر با آیاتِ رحمت

قرآن مجید، کتاب آسمانی و اعتقادی مسلمانان، همواره در آثار ادبا و عرفا به صورت های مختلف بازتاب یافته است. ابوسعید ابوالخیر، عارف نامی قرن پنجم، نیز بیشترین بهره را به‌شکل‌های گوناگون از قرآن برده است. در پژوهش حاضر، ضمن تبیین دو مفهوم «قرآن‌فهمی» و «قرآن زیستی» ابوسعید ابوالخیر، پاسخ به این سوال دنبال شده است که قرآن و مفاهیم آن چگونه در اقوال و احوال ابوسعید تجلی یافته و چه تاثیری در مشرب فکری و رفتاری او داشته است؟ از مطالعه اسرارالتوحید درمی یابیم که علم و معرفت ابوسعید به قرآن فراتر از سواد و بیاض آن بوده است. او به‌جای ظاهر قرآن، به درک مفاهیم و معانی باطنی آن همت نهاده و و در این زمینه به توفیقاتی دست یافته است. این سطح  از دانش قرآنی او به‌صورت های مختلفی، چون تفسیر و تاویل و تعابیر لطیف در سخنانش تجلی یافته است. قرآن زیستی از تاثیر عمیق قرآن در رفتار و احوال ابوسعید حکایت دارد. ابوسعید قرآن را نه‌تنها برای خواندن و دانستن، بلکه برای زیستن آموخته است؛ ازسویی، توجه ویژه ابوسعید به آیات رحمت، تاثیر مستقیمی بر مشرب عرفانی او نهاده است؛ ترک غرور و منیت، تساهل و تسامح، امید و رجا به بخشش خداوند و... از جلوه های قرآن زیستی ابوسعید در اسرارالتوحید است. 

thy speech is koran identical; abu sa’id abu’l-khayr’s understanding and his living with the blessing verses of the qur’an

the holy quran, the divine book of the muslims, has always been reflected in the works of literary figures and mystics in different ways. abu sa’id abu’l-khayr, the famous mystic of the 10th and 11th centuries, also benefited greatly from the qur’an. the present study, while explaining the two concepts of “understanding the qur’an” and “living with the qur’an” of abu sa’id abu’l-khayr, seeks to answer the questions of how the qur’an and its concepts were manifested in the sayings and manners of abu sa’id, and what effects they had on his intellectual and behavioral habits. from the study of asrar al-tawhid, we find that abu sa’id’s knowledge of the qur’an was beyond literacy and education. instead of the outward appearance of the qur’an, he tried to understand its inner concepts and meanings, and in this regard, he achieved considerable success. this level of qur’anic knowledge was manifested in his words in various ways, such as his interpretations and subtle remarks. living with the qur’an indicates the deep influence of the qur’an on abu sa’id’s behavior and manners. abu sa’id learned the qur’an not only to read and know, but also to live with it. on the other hand, abu sa’id’s particular attention to the blessing verses had a direct effect on his mystical inclination. abandoning pride and egoism, tolerance, and hope for and trust in god’s forgiveness are among the manifestations of abu sa’id’s living with the qur’an in asrar al-tawhid.