پیمان انسان و شیطاندر فاوست گوته و داستان ضحاک از شاهنامه فردوسی

& lt;p style=fontstyle: normal; textalign: justify;& gt;ابرپیرنگ به آن‌دسته از پیرنگ‌هایی گفته می‌شود که در میان اقوام و فرهنگ‌های گوناگون بسیار تکرار می‌شوند. هدف این نوشتار، کشف ساختار ابرپیرنگ جهانی & laquo;پیمان انسان با شیطان& raquo; در دو روایت & laquo;ضحاک& raquo; در شاهنامه فردوسی و فاوست به روایت گوته است. ابرپیرنگ پیمان انسان با شیطان در روایات گوناگون در میان اقوام و ملل جهان تکرار شده‌ و در زمان‌ها و مکان‌های مختلف به حیات خود ادامه داده ‌است. در پژوهش حاضر، کوشش شده است با روش توصیفیتحلیلی به دو پرسش پاسخ داده شود: نخست، ساختار و الگوی تکرارشونده حاکم بر این ابرپیرنگ چیست؛ دیگر اینکه، تفاوت& not;ها و شباهت‌های روایت فردوسی و گوته در این ابرپیرنگ در بخش& not;های متنوع، همچون چرایی پیمان با شیطان، انگیزه& not;های پیمان، کنش‌های قهرمانان، چگونگی ظهور شیطان بر قهرمانان، و فرجام آنها چگونه است. نتایج نشان می& not;دهد که ساختار این ابرپیرنگ الگویی تکرارشونده به‌این‌قرار دارد: پیمان‌بستن شیطان با افرادی با ویژگی& not;های برتر، فروختن روح به شیطان، انجام‌دادن یک گونه از خویش& not;کاری& not;های مشابه پس از پیمان با شیطان، و فرجامی از نوع سقوط کامل یا بازگشت به رستگاری پس از تحمل پیامدهای دردناک رفتارهای نادرست. تفاوت‌های این دو روایت از یک داستان واحد، شامل انگیزه& not;های پیمان‌بستن است که در فاوست بهره‌مندی تمام‌عیار از خوشی& not;های مادی و دنیایی، و در داستان & laquo;ضحاک& raquo; قدرت‌طلبی است. تفاوت دیگر در کنش& not;های قهرمانان پس از پیمان‌بستن است که در فاوست با شهادت دروغ و قبول مال دزدی همراه است، اما در داستان & laquo;ضحاک& raquo; با قتل و رابطه نامشروع سروکار دارد که در هردو روایت مشترک است. چگونگی ظهور شیطان بر این‌دو نیز متفاوت است. در فاوست شیطان به‌شکل سگ، اسب آبی، و سالک دانشجو ظهور می& not;کند و در داستان & laquo;ضحاک& raquo; به‌شکل مردی نیک& not;خواه، خوالی& not;گر (آشپز) و پزشک ظاهر می& not;شود. فرجام پیمان در فاوست پس از تحمل سختی& not;های بسیار به رستگاری ختم می‌شود و در ضحاک به بندی‌شدن او در بن غاری می& not;انجامد. برمبنای این پژوهش، می‌توان درباره احتمال تاثیرپذیری‌ گوته از فردوسی تامل کرد.& nbsp;& lt;/p& gt;