بررسی عوامل انسجام متن در شواهدی از حدیقه‌الحقیقه سنایی

بررسی انسجام متن ابزاری زبان‌شناختی برای درک ساختار آثار ادبی فارسی مبتنی بر توصیفات عینی و دقیق و بر مبنای الگویی واحد است. در این مقاله ابیاتی از حدیقه سنایی با استفاده از نظریه انسجام متن هلیدی و حسن در زبان‌شناسی ساختگرا بررسی و نتایج آن به‌صورت نمودارهای کمّی ارائه شده است. از این دیدگاه، انسجام عوامل دستوری، واژگانی و پیوندی دارد و هرکدام از این عوامل دربردارنده عوامل جزئی‌تر هستند. هدف این مقاله بررسی هریک از این عوامل انسجام در حدیقه سنایی است. روش پژوهش توصیفی است و هرکدام از عوامل انسجام با ذکر نمونه بیت و بسامد تکرار تحت بررسی قرار می‌گیرد. نتیجه نشان می‌دهد که در میان گونه‌های متنوع انسجام، انسجام واژگانی، به‌خصوص تضاد، و انسجام پیوندی، به‌ویژه ارتباط سببی یا علّی، بیشترین تاثیر را در پیوستگی و یک‌پارچگی بیت‌های حدیقه به خود اختصاص داده است.

The analysis of text cohesive devices in some verses of Sanai’s Hadiqat al-Haqiqah

The study of text cohesion is a linguistic tool for understanding the structure of Persian literary works based on objective and accurate descriptions using a single model. In this paper, verses from Sanai rsquo;s Hadiqat alHaqiqah (The Walled Garden of the Truth) were studied using the theory of text cohesion by Halliday and Hassan in systemic linguistics and the results were presented in diagrams. According to this theory, cohesion has grammatical, lexical and relational devices each of which includes more detailed devices. The purpose of this paper is to analyze each of these cohesive devices in Sanai rsquo;s Hadiqat. The research method is descriptive and each of the cohesive devices is investigated by mentioning couplet samples and their repetition frequencies. The results show that among the various types of cohesion, lexical cohesion, especially contrasts, and relational cohesion, especially causal relationships, have the greatest effect on the cohesion and integrity of the verses of Hadiqat.