اندیشه سیاسی متجلی در ساختار روایتگری زین‌الاخبار گردیزی

هدف این پژوهش، شناخت محرک اصلی گردیزی در نگارش تاریخ زین الاخبار است. ازآنجاکه هدف مورخ از نگاشتن تاریخ، در ساختار تاریخ او نمود پیدا می کند و روایت گردیزی از حوادث تاریخی، روایت معناداری است که باعث شکل‌گرفتن نتیجه ای ویژه در ذهن خواننده و ترویج، تایید و مستندسازی یک اندیشه سیاسی می شود، نویسندگان به‌دنبال کشف و رمزگشایی معنا و اندیشه سیاسی نهفته در ساختار روایی تاریخ زین الاخبار هستند. برای رسیدن به هدف پژوهش، از نظریه زمان روایت ژرار ژنت، هماهنگ با فضای تاریخ گردیزی، استفاده شده است. در این روش، عناصر برجسته سازِ زمان روایی انتخاب شده اند و درنهایت پاره هایی از متن، که به‌لحاظ زمانی برجسته بوده اند، از نظر اندیشه ای تحت بررسی قرار گرفته اند. در نتیجه این روش، دو عنصر محوری ساختار روایتگری گردیزی، یعنی بوطیقای روایتگری زوال و حلقه های واسط روایتگری، طرح و تبیین شده اند. از تحلیل این دو عنصر چنین برمی آید که مرکزی ترین هدف گردیزی در نگارش زین الاخبار ایجاد انگیزه در غزنویان برای دست‌یابی دوباره به حکومت خراسان است و محرک او به‌سمت تاریخ‌نگار ی، ریشه یابی علت زوال حکومت های گوناگون برای یافتن راهی جهت رهاندن حکومت غزنویان از نابودی و بازگرداندن آن به روزگار اوج حکومت محمود غزنوی است.

Political Thought Manifested in Narrative Structure of Zayn-al-Akhbar by Gardizi

The purpose of this study is to identify Gardizi rsquo;s main motivation for writing the history of ZaynalAkhbar.As the historian rsquo;s aim of writing history is reflected in the structure of his text, and Gardizi rsquo;s narrative of historical events is a meaningful narration that forms a distinct result in the mind of the reader and promotes, confirms and documents a political thought, the present researchers sought to discover and decipher the meaning and political thought underlying the narrative structure of the history of ZaynalAkhbar. To achieve the purpose of the research, Gerard Genettechr('39')s theory of narrative time was used in harmony with the atmosphere of Gardizi rsquo;s history. In this method, the highlighting elements of the narrative time were selected and finally, parts of the text, which were prominent in terms of time, were examined regarding the ideas. As a result, two vital elements of the narrative structure of Gardizi, namely ldquo;decline narrative poetics rdquo; and ldquo;narrative interface loops rdquo; were proposed and explained. The analysis of these two elements indicated that the main aim of Gardizi while writing Zina alAkhbar was to motivate the Ghaznavids to regain control of Khorasan, and his motivation for writing a historiography was to discover the root causes of the decline of various governments to find a way to save the Ghaznavids rsquo; reign from destruction and revive it to the height of Mahmoud Ghaznavi rsquo;s rule.