تاثیر تحولات سیاسی‌ اجتماعی بر شکل‌گیری تصویر آرمان‌شهر در شعر عرفانی

ازآنجاکه روح انسان تعالی طلب است، پیوسته‌ درصدد کشف نادانسته ها برمی‌آید؛ بنابراین، ابزارهایی را جست‌وجو می کند تا به زندگی بهتر دست یابد و در پی ایجاد شهر آرمانی یا مدینه فاضله، ناکجاآباد، جهان مطلوب و... است.صوفیه به‌نسبت دیگر اقشار جامعه با واقعیت های اجتماعی و بومی خود مانوس تر بودند و جامعه را پر از کاستی می دیدند و بر آن بودند که با شناخت جامعه موجود و درک کاستی‌ها و نارسایی های آن، انسان را به جهان مطلوب رهنمون شوند.;تلقی عارفانی چون سنایی، عطار و مولوی از آرمان‌شهر، با برداشت فلاسفه و متشرعان از آن تفاوت های بنیادین دارد. در پی این مهم، همواره اندیشمندان، شاعران و نویسندگان ویژگی هایی را برای آرمان‌شهر برشمرده‌اند که اگرچه اشتراک‌هایی با هم دارند، در برخی مختصات متفاوت‌اند.در این جستار سعی شده است با روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر بررسی مهم‌ترین آثار ادبی قرن‌های ششم و هفتم هجری، سیر تحول مفهوم آرمان‌شهر در آثار بزرگان شعر عرفانی فارسی بررسی شود تا ازیک‌سو ویژگی های هر یک از آرمان‌شهرها مشخص شود و از جانبی دیگر، تفاوت و تمایز هر یک از آنها با توجه به ویژگی های سیاسی‌ اجتماعی آن دوران نمایانده شود.