گنج فقر ( بررسی و تحلیل صوفیانه های خاقانی )

پیدایش شعر عرفانی فارسی تحولی بزرگ در تاریخ ادب پارسی و سیر تصوف اسلامی به شمار می رود ، چرا که در اینجا از یک سو مفاهیم و تعالیم عرفانی به زبان فارسی مجال بروز و ظهور بیشتری یافت و بخشی از مهمترین آثار عرفانی شعر فارسی پدید آمد و از سوی دیگر افق های تازه ای بر روی شاعران فارسی زبان گشوده شد و دریافتها و مفاهیم عرفانی دستمایه ی این سخنوران گردید و مضامین بلند و متنوعی در شعر فارسی شکل گرفت . اما تاثیر پذیری شاعران پارسی گوی از این جریان فکری متفاوت بود ؛ برخی از آنان شعر را به طور کامل برای بیان مفاهیم و دریافتهای صوفیانه به کار بردند و آثار محض عرفانی پدید آوردند و عده ای دیگر به طرح اصطلاحات و مطالب عرفانی در کنار دیگر مضامین و مفاهیم پرداختند . گروه دوم در کاربرد این تعابیر انگیزه و هدف واحدی نداشتند . بعضی تنها از آن جهت از این اصطلاحات و تعبیرات در شعر خود استفاده می کردند که این کار در میان سخنوران پارسی رواج یافته بود و عده دیگر از روی علاقه و اعتقاد به تصوف به این کار روی آورده بودند . این بخش از اشعار فارسی که می توان آنها را صوفیانه خواند ، اهمیت زیادی دارد و باید در کنار آثار محض عرفانی مورد توجه ، بررسی و تحلیل قرار گیرد . یکی از شاعرانی که صوفیانه های زیادی سروده و علاقه و توجه خاصی به مفاهیم و تعابیر عرفانی نشان داده خاقانی است . دراین تحقیق این شاعر برای پاسخ به دو پرسش زیر بررسی شده است : 1- طرح مباحث عرفانی در اشعار خاقانی تا چه حد اصیل و واقعی است ؟ 2- صوفیانه های خاقانی چه سمت و سویی دارد و بیشتر در چه موضوعات عرفانی متمرکز است ؟