رهیافتی یکپارچه به توسعه‌ی منطقه‌‌ی آزاد صنعتی ‌ تجاری چابهار با تاکید بر اقتصاد اقیانوسی و توسعه‌ی درون‌زا

دیدگاه سنتی در مورد توسعه، فرآیندهای تغییر و تحول متغیرهای اثرگذار بر جریان منابع و خلق ثروت در منطقه را ایستا می‌داند و بدون درنظر گرفتن محیط‌های پیچیده و سرشار از پویایی، امکان تعریف بسترهای نوین توسعه را با دشواری مواجه می‌سازد. اقتصاد اقیانوس با تاکید بر زمینه‌های فعالیتی نوین و مبتنی بر پایداری محیط‌زیست در پی دست‌یابی به نقطه‌یِ بهینه در فرآیند دگرگونی منطقه‌ای است تا هم پاسخگوی نیازهای جدید منطقه باشد و هم از مسیرهای معینی موضوع پایداری را دستور کار خود قرار دهد. در ایران و نظام برنامه‌ریزی ملی و منطقه‌ای اقتصاد اقیانوسی در دستورکار اصلی توسعه منطقه‌ای قرار نگرفته است. توسعه منطقه‌یِ آزاد تجاری ‌ صنعتی چابهار که برای نخستین بار در سال 1363 در چارچوب نظری توسعه استان سیستان و بلوچستان مطرح شد تنها بندر اقیانوسی ایران و نقطه اتصال کریدور شرق ایران به آب‌های آزاد محسوب می‌شود با وجود موقعیت ویژه‌ای که بندر چابهار از آن برخوردار است اما بهره‌گیری از اقتصاد اقیانوسی چندان مشهود و قابل ردیابی نیست. هدف این مقاله پیوند ظرفیت‌های اقتصاد اقیانوسی یا توسعه درون‌زای منطقه‌ای است تا ضمن بهره‌مندی از فعالیت‌های نوآورانه‌یِ اقتصادی و خلق ثروت از منابع جدید آثار توسعه را درونی کرده و باعث شکل‌گیری رویکردی یکپارچه به توسعه شود. برای پیمودن این مسیر ابتدا اقتصاد اقیانوسی و الزامات آن و در ادامه رویکرد توسعه درون‌زای منطقه‌ای و گره‌گاه‌های اصلی آن دو تبین خواهد شد تا در نهایت به مدل مفهومی چارچوب توسعه یکپارچه دست یابیم.