تحلیل توافقنامه ­های زیست محیطی کشورهای ساحلی دریای خزر

امنیت زیست ­محیطی به علت منافع ناشی از منابع زیستی به موضوع مهمی برای کشورهای ساحلی تبدیل شده است. در این راستا، منابع زیستی دریای خزر به دلیل اهمیت آن شرایط خاصی را از لحاظ اکولوژیکی و تنوع زیست­محیطی پشت سر می­گذارد. از آنجاکه دریای خزر یک اکوسیستم بسته است، نمی­توان مشکلات آن را جدا و منفرد تلقی کرد. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ظهور کشورهای تازه استقلال یافته در حاشیه آن و همچنین پیدایش نفت و گاز در حوزه خزر، کشورهای نوخاسته خواهان مشخص شدن وضعیت مالکیت و تعیین حدود خود برای استخراج منابع بستر و زیر بستر دریای خزر به طور مستقل گردیده­اند. در این راستا، مبنای حقوقی دریای خزر به دنبال پدید آمدن سه کشور دیگر در حاشیه آن در چند سال اخیر، به عنوان منطقه­ای حیاتی و اقتصادی و یکی از مهم­ترین مناطق راهبردی جهان، باعث بروز اختلافات و رقابت­های مهم منطقه­ای گردیده است. بنابراین، سال­ها با به توافق نرسیدن بر حاکمیت سرزمینی در دریای خزر الزامی برای حفاظت محیط­زیست دریا وجود نداشته است. حال این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی در پی بررسی و تحلیل زیست محیطی کنوانسیون­ها و توافق­نامه­هایی است که مورد امضای کشورهای ساحلی دریای خزر بعد از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی به امضا رسیده است. لذا اینکه تا چه حد در کنواسیون­های دریای خزر به ابعاد زیست­محیطی توجه شده است و آیا این توافقنامه­ها برای کشورهای ساحلی برای حفظ محیط­زیست دریای خزر الزام­آور می­باشند و تمهیدات اجرایی برای محافظت این اکوسیستم در آنها مد نظر قرار گرفته شده است.