قلمروسازی‌های جدید در فضاهای دریایی؛ مورد: جزایر مصنوعی

قلمروسازی یکی از مفاهیم مهم در علم جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک و به معنای فرآیند گسترش و تثبیت قلمرو حاکمیتی یک بازیگر سیاسی رسمی در محیط‌های خشکی یا آبی و دریایی است. قلمروسازی دریایی نیز مجموعه اقداماتی است که برای تعیین، گسترش و تثبیت مرزها و قلمرو حاکمیتی در دریا انجام می‌شود. یکی از قلمروسازی‌های جدید در فضاهای دریایی، ساخت جزایر مصنوعی است که در سال‌های گذشته بنا به دلایل و اهداف مختلف در برخی از کشورها اجرایی شده‌اند یا در حال پیگیری برای ساخت هستند. این پژوهش از ﻟﺤﺎظ ﻫﺪف، ﺑﻨﯿﺎدی و از ﺣﯿﺚ ﻣﺎﻫﯿﺖ و روش، توصیفی - تحلیلی است که با استفاده از منابع ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‌ای به انجام رسیده است. در این پژوهش ساخت جزایر مصنوعی براساس مواد کنوانسیون 1982 حقوق بین‌الملل دریاها بررسی شده و در ادامه ساخت جزایر مصنوعی از سوی امارات متحده عربی در آبهای خلیج فارس، تبدیل صخره‌های طبیعی به جزایر از سوی چین در محدوده جزایر اسپراتلی در آبهای دریای چین و ساخت صخره مصنوعی از سوی انگلیس در آبهای جبل الطارق مورد تشریح و مهمترین بازتاب‌های این اقدامات مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که هر چند موادی از کنوانسیون 1982 حقوق بین‌الملل دریاها به موضوع ساخت جزایر مصنوعی اشاره دارد اما خلاءهای قانونی در این زمینه سبب شده است تا تلاش برخی کشورها برای ایجاد این نوع از جزایر به دلیل پیامدهایی که دارد، با اعتراض کشورهای هم‌مرز و همسایه مواجه شود و منشاء منازعات ژئوپلیتیکی میان این کشورها باشد.