بررسی ژئوشیمیایی و نحوه ی تشکیل کانسار منیزیت سپیدان، پهنه ی سربیشه، جنوب شرق بیرجند

پهنه سربیشه در غرب شهر سربیشه و جنوب شرقی بیرجند، استان خراسان جنوبی، واقع است. این منطقه در زون آمیزه افیولیتی بیرجند قرار دارد و بخش شمالی کمربند فلززایی ایرانشهر- بیرجند را شمال می شود. واحدهای سنگ شناسی منطقه شامل آمیزه افیولیتی، رسوبات رخساره فلیش، سنگ های آذرآواری و رسوبات کواترنری است. داده های شیمیایی، دگرسانی، خطواره های گسلی و داده های ژئوشیمیایی مناطق مستعد کانی زایی منیزیت در این منطقه را نشان می دهد. کانی سازی منیزیت در خاور ایران در زون های گسلی واقع در مجموعه افیولیت کرتاسه و فلیش های کرتاسه- ائوسن تشکیل شده است. کانی سازی منیزیت در منطقه سربیشه به حالت رگه ای، گل کلمی و جریانی با حالت لایه ا ی یافت می شود. بافت از نوع نهان بلورین با شکست صدفی است. گسل های مهم که در آنها منیزیت تشکیل شده است، عبارتند از:گسل نهبندان،گسل باختر و خاور نه. گسل نهبندان با شیب نزدیک به قائم و عمق زیاد و با سازوکار چیره امتداد لغز راست گرد، دارای روند کلی شمالی- جنوبی و شاخه های فرعی زیاد، بویژه در بخش های شمال باختر، جنوب خاور، خاور، شمال خاور است. سنگ اولترامافیک میزبان منیزیت تقریباً به طور کامل سرپانتینی شده اند. سرپانتینیت ها در ph های نسبتاً بالا پایدار و با کاهش ph ناپایدار شده و منیزیم خود را آزاد نموده وارد محلول گرمابی می نمایند. ترکیب منیزیم با co2 محلول، ذخایر منیزیت را تشکیل می دهند. میزان cao در نمونه هایی که ساخت گل کلمی دارند از 2 تا 4 درصد و در نمونه های با ساخت رگه ای و رگچه ای، کمی بالاتر و به 6 تا 10 درصد می رسد. نتایج اکسیدهای عناصر اصلی محدوده معدنی منیزیت سپیدان در حد قابل قبول برای استفاده در صنایع دیرگداز می باشند.