زیبایی‌شناسی در معماری از مفهوم به مصداق: تجلی معانی و مفاهیم زیبایی‌شناسی در مساجد دوره صفوی شهر اصفهان مبتنی بر نگرش حکمت بنیان (مورد کاوی: مسجد شیخ لطف‌الله)

مسجد بنایی است اسلامی و از این دیدگاه، جلوه‌گاه همۀ رمز و رازهای معماری اسلامی به شمار می‌آید. مسجد، محل تجلی مجموعه‌ای از هنرهایی است که از مصادیق هنر شهودی به شمار می‌آیند. مسجد به‌عنوان محوری‌ترین، کانونی‌ترین و ارزنده‌ترین عنصر کالبدی متبلور کننده تجلی حکمت در معماری اسلامی می‌باشد که حیات سرزندگی و معنی را در کالبد یک جامعه اسلامی تقویت و تحکیم می‌کند، درعین‌حال یکی از ویژگی‌ها و جاذبه‌های مساجد می‌تواند این باشد که با ارضاء حس زیبایی‌شناختی و ایجاد این حس به پرورش دینی افراد کمک نماید؛ بنابراین پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی و بر مبنای تحلیل داده‌ها و اطلاعات حاصل از مطالعه منابع کتابخانه‌ای و اسناد و نوشته‌های مربوطه سعی دارد تا تجلی معانی و مفاهیم زیبایی‌شناسی را در مسجد شیخ لطف‌الله، مبتنی بر نگرش حکمت بنیان بررسی نموده و با تحلیل و مطابقت آن با نیازهای روز، روش‌های طراحی معماری معمول امروزی را مورد بازبینی قرار دهد. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش بیانگر آن است که معماری مسجد شیخ لطف الله متبلور کننده معانی و مفاهیم زیبایی‌شناسی مبتنی بر نگرش حکمت بنیان، در طول سالیان متمادی بوده و می‌تواند منبعی غنی جهت اقتباس اصول زیبایی‌شناسی در معماری باشد که علاوه بر آشکار کردن زیبایی نهفته در معماری مسجد شیخ لطف‌الله، می‌تواند راهنمایی برای طراحان معماری معاصر باشد تا پیش از طراحی و اجرای طرح‌های معماری، الگویی مناسب جهت احیای اصول زیبایی‌شناسی تجلی‌یافته در این اثر در اختیار داشته باشند.