بازسازی در معماری و شهرسازی

شهر یک موقعیت فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی است که به عنوان فرزند زیبای انسان معرف ظرفیت‌ها و استعدادهای کمی و کیفی اندیشه ها و مدیریت ها از یک سو و نیازهای درون جامعه از سوی دیگر می‌باشد. همزمان با وقوع حوادث و سوانح گوناگون در مناطق شهری و روستایی کشور تلاش‌های زیادی در چند دهه اخیر از سوی مسوولین و مدیران در جهت بازسازی و مقاوم سازی این مساکن انجام گردیده است. شهر همچون موجود زنده‌ای است که همانند انسان جنبه‌های رشد جسمانی، ریخت‌شناختی، اقتصادی، تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی، عاطفی، روانی و انتزاعی دارد. همان طور که فرد در معرض بیماری‌ها و آسیب‌های جسمانی، روانی و اجتماعی قرار می‌گیرد. شهر نیز همیشه در طول حیات خود دچار حوادث طبیعی یا حمله‌ها و عارضه‌های دشمنان داخلی و خارجی بوده است. مساله اساسی و مهم این است که در موقع تعمیر، اصلاح، ترمیم، ساخت مجدد و بازسازی شهر, باید جنبه‌های رشد آن با توجه به موقعیت زمانی و امکانات مالی و اقتصادی رعایت گردد. تا اوایل قرن گذشته حفاظت معماری بایستی بر اساس شناختی انجام می‌شد که از ارزش‌های سنتی و احترام و حساسیت نسبت به مسائل مذهبی تاثیر می‌پذیرفت. مقاله حاضر مقدمه‌ای است بر مقولات اساسی بازسازی، سیر تحول و تکامل، بررسی رویکرد بازسازی تا تصوراتی که اغلب مجریان و مسئولان از بازسازی دارند در مقابل واقعیت‌های موجود قرار دهد و در نتیجه، به روشن تر شدن نقاط ابهام بپردازد. در این مقاله، در بخش اول، پس از مروری بر تاریخچه مطالعات و سیر تحول و تکامل، به مروری بر چارچوب‌های نظری در مطالعات بازسازی می‌پردازیم. در بخش بعدی رویکردهای بازسازی به صورت اجمالی بررسی و بر ضرورت نگرش علمی تاکید می‌شود.