نظام مسائل حکمرانی علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران: چالش‌ها و راهکارها

حکمرانی اثربخش علم و فناوری، نقشی اساسی در توسعه پایدار و ارتقای رقابت‌پذیری ملی ایفا می‌کند. در جمهوری اسلامی ایران، علی‌رغم تلاش‌های صورت گرفته، نظام حکمرانی علم و فناوری با چالش‌های متعددی مواجه است که دستیابی به اهداف کلان توسعه علمی را با دشواری روبرو ساخته است. این مقاله با رویکردی تحلیلی، به بررسی نظام مسائل حکمرانی علم و فناوری در ایران می‌پردازد. ضمن شناسایی و تبیین چالش‌های ساختاری، مدیریتی و فرهنگی، راهبردهای نوین مبتنی بر تجارب جهانی و شرایط بومی کشور ارائه می‌گردد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که تمرکزگرایی، عدم ارتباط موثر بین دانشگاه، صنعت و دولت، کمبود منابع مالی و تخصیص ناکارآمد آن، فقدان نظام ارزیابی و پایش اثربخش، و ضعف در دیپلماسی علمی و فناوری از جمله مهم‌ترین چالش‌های پیش‌رو هستند. در مقابل، ارائه الگوی حکمرانی شبکه‌ای، تقویت زیرساخت‌های نوآوری و کارآفرینی، توسعه دیپلماسی علمی هدفمند و ارتقای فرهنگ علم و فناوری در جامعه، راهبردهای کلیدی برای بهبود نظام حکمرانی علم و فناوری در ایران پیشنهاد می‌شود.