بررسی دیدگاه مقام معظم رهبری در امیدآفرینی به نخبگان و دانشجویان با رویکرد تحلیل مضمون

امیدآفرینی یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر پیشرفت جوامع، به‌ویژه در میان نخبگان و دانشجویان، به‌عنوان موتور محرکه توسعه علمی و فناوری محسوب می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی دیدگاه مقام معظم رهبری در زمینه امیدآفرینی و تاثیر آن بر نخبگان و دانشجویان، از روش کیفی و تحلیل مضمون استفاده کرده است. داده‌های پژوهش از بیانات مقام معظم رهبری در حمایت از پژوهشگران و نخبگان گردآوری و در سه سطح مضامین پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر تحلیل شده‌اند. در این مقاله به بررسی عوامل امیدآفرین در کنار مولفه‌های مایوس‌کننده مردم با تاکید بر جوانان و نخبگان و اثر آن بر حکمرانی علم و فناوری پرداخته است. نتایج نشان داد که امیدآفرینی از منظر ایشان، کلید پیشرفت کشور و راه‌حلی برای مقابله با یاس‌آفرینی دشمنان است. مضامین استخراج‌شده در چهار محور اصلی دسته‌بندی شده‌اند: 1) اثرات امید بر پیشرفت علمی شامل ایجاد انگیزه، رشد شرکت‌های دانش‌بنیان و تقویت اراده؛ 2) پیامدهای ناامیدی نظیر فرار مغزها، کاهش تلاش علمی و تضعیف حکمرانی علم و فناوری؛ 3) وظایف مسئولین در امیدآفرینی از جمله تعهد به وعده‌ها و اطلاع‌رسانی شفاف؛ و 4) نقش نهادهای آموزشی در پرورش دانشجویان امیدوار و خوش‌بین. این مطالعه نشان می‌دهد که امیدآفرینی نه‌تنها به‌عنوان یک راهبرد مدیریتی و اجتماعی، بلکه به‌عنوان یک وظیفه ملی باید در دستور کار سیاست‌گذاران قرار گیرد. تقویت امید در میان نخبگان و دانشجویان می‌تواند به کاهش یاس و ایجاد محیطی پویا برای پیشرفت علمی کشور منجر شود. بر این اساس، پیشنهاد می‌شود برنامه‌های راهبردی با تمرکز بر افزایش امید و کاهش عوامل یاس‌آفرین تدوین و اجرا شوند.