خوانشی دیگر از تبادل فرهنگی و ادبی ایرانیان و عرب‌ها در پرتوی ترجمه‌های عبدالله ابن مقفع

عبدالله بن مقفع (142-106) را می‌توان پیشگام «نهضت ترجمه» در عصر خلافت عباسیان دانست. او اولین مترجم ایرانی‌تباری است که با ترجمه متون حکمی و تعلیمی فارسی پهلوی، فرهنگ و ادبیات ایرانیان را به عرب‌ها پیشکش کرد و جامعة عربی به خصوص خلفای عباسی آن را به طور کامل پذیرفتند و در ادارة امور کشور و ایجاد روابط اخلاق‌مدار از امثال و حکم‌های موجود درآثار ابن مقفع بهره بردند. در این مقاله علت غلبة صبغة ابرانی در ترجمه‌های ابن مقفع ومیزان بینامتنی آثار ابن‌مقفع و تاثیرپذیری او از بزرگان پیش از خود از جمله نامه‌ها و خطبه‌های حضرت علی (ع)، آذرباد مهر سپندان و متون عصر پهلوی در ترجمه متون کلیله و دمنه، الادب الصغیر و الادب الکبیر و میزان تاثیرگذاری او بر شکل‌گیری ادبیات عامه ایران و اقتباس شاعران عرب بعد او از مضامین ابن مقفع مورد بررسی قرار گرفته و اهمیت منابع عربی تاریخ اسلام و درهم تنیدگی که از دیرباز میان این دو فرهنگ وجود داشت، تبیین شده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد، ترجمه‌های ابن مقفع هر چند با تاویل‌های گوناگون، برای فرهنگ‌ها با مذاهب مختلف منابع قابل استنادی بوده‌‌اند و به تعامل ادبیات ‌ملل و شکل گیری تمدن اسلامی کمک شایانی کرده است.