التدوین فی اخبار القزوین رافعی قزوینی و ترجمه آن

التدوین فی اخبار القزوین اثر عبدالکریم بن محمد رافعی قزوینی و تحقیق شیخ عزیزالله عطاردی از کاملترین و بهترین کتابهای تاریخ رجالی و محلی ایران به زبان عربی است که دارنده این قلم ترجمه فارسی آن را به انجام رسانیده و در مراحل نشر قرار داده است.مولف نام‌های دیگری نیز بسان “کتاب التدوین فی ذکر اهل العلم بقزوین - التدوین فی علماء قزوین” برای کتاب خود انتخاب نموده است.هدف رافعی از این تالیف نگارش کتاب تاریخ محلی کاملی برای قزوین مشتمل بر اخبار شهر، ساکنان آن و نیز اصناف رجال علمی این دیار بوده است. او در این راه از منابع مکتوب و شفاهی فراوانی سود جسته که اکثر آنها را کتب و اخبار اهل سنت تشکیل می‌دهد؛ چراکه رافعی، خود شافعی مذهب بوده است.روش او در فهرست بندی نام رجال بر اساس ترتیب الفبایی نان شخص وانگهی نام در اوست جز اینکه ابداعا و احتراما رجال “محمد نام” را در فصل اول با عنوان “محمدون” از مابقی، ممتاز نموده است.کتاب در چهار جلد منتشر شده که پس از ذکر نسخه‌های آن و خطبه‌ای از مولف، مقدمه‌ای در چهار فصل دارد شامل: 1. ذکر فضایل قزوین که در دو بخش درونی تدوین گردیده، 2. نام قزوین، تاریخ بنای قزوین و کیفیت و کمیت بناهای آن، 3. یادکردی از برخی پیشوایان علمی و دینی و اصحاب پیامبر اسلام (ص) چونان براء ابن عازب، سعید ابن عاص و ... که به قزوین وارد شده‌اند و 4. آغاز فصل محمدون.رافعی پس از ختم فصل مذکور، ادامه جلد اول و تمام مجدات سه‌گانه دیگر را به ترجمه حال و توصیف آثار رجال قزوینی - چه متولد و چه ساکن در قزوین - پرداخته است.متن التدوین و نیز ترجمه آن، از چند حیث برای ما مهم است که شاید یکی از برجسته‌ترین وجوه اهمیتش این باشد که بسیاری از منابع مکتوب مولف، به روزگار ما نرسیده و نیز بسیاری از صاحبان ترجمه حال جز در التدوین، در اثر دیگری دیده نشده‌اند.