داد و ستد فرهنگی زبان عربی و فارسی در ترجمة تعبیرها

تعبیرها دربردارندة اصطلاحات، تمثیل‌ها، استعاره‌ها، ضرب‌المثل‌ها و گفته‌های قصار است و معنای به دست‌آمده از همه واژه‌های آنها، متفاوت از معنای تک‌تک واژه‌هایی است که این تعبیرها را تشکیل می‌دهد؛ به همین روی مترجم ناگزیر است در ترجمة این‌گونه که دست‌کم از دو یا چند واژه ‌ترکیب می‌شوند، برابرهایی برگزیند. برخی از نظریه‌پردازان ترجمة واژه‌به‌واژة تعبیرها را نادرست می‌دانند؛ زیرا معانی برخی از گونه‌ها همچون ضرب‌المثل‌ها در دو زبان مبدا و مقصد دارای معانی ضمنی غیرمستقیم است. پژوهش پیش رو با روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که در ترجمة تعبیرها کدام یک از راهبردها کارآمدتر است؟ به این منظور تغییر بلاغی را در ترجمة تعبیرها در سه شکل: بیان ساده به تصویر بلاغی، بیان تصویری به تصویری و بیان تصویری به ساده نشان می‌دهیم، آنگاه راهبردهای ترجمة آنها را در 4 سطح: ا. به‌کاربردن یک تعبیر با همان معنا و ساختار ب. به‌کاربردن یک تعبیر با همان معنا، ولی نه با ساختار یکسان ت.به کار بردن همان تعبیر با ساخت و شکل یکنواخت و ث. به‌کاربردن تعبیر غیر اصطلاحی، با آوردن نمونه‌هایی از متون روایی عربی مورد کندوکاو قرار می‌دهیم.