نقش ادبی و تربیتی داستان در مدرسه الگو: با مطالعۀ موردی بر روی داستان های برگزیده کودک و نوجوان

در جهانی که کودک و نوجوان با انبوه داده ها و اطلاعات مختلف و متنوع روبرو است، انتخاب رسانۀ موازی و متنوع کار دشواری است؛ چیزی که بتواند علاقه و ذوق کودکان را برانگیزاند، برایشان لذت بخش باشد و آنها را به مدرسه علاقه مند کند. بدیهی است هنر و ادبیات می تواند در این زمینه نقش مهمی ایفا کند. در این جستار، چند داستان برگزیده کانون پرورش فکری کودک و نوجوان در سال 1401 از نظر معیارهای روانشناختی مانند ایجاد ذوق، علاقه، تفکر خلاق و انتقادی، استقلا، تفکر عینی، حل مساله و ... بررسی گردیده و از لحاظ معیارهای داستان پردازی مانند آشنایی زدایی، تعلیق، گفتگو، پیرنگ، فضا، صحنه و ... نیز مورد تحلیل قرار گرفته است. هدف از این بررسی تبیین ملاک ها و معیارهای گزینش داستان برای کودکان به همراه مثال و مصداق های عینی بوده است. نتایج نشان می-دهد که پیرنگ داستان های کودکان از نوع «بسته» اما از داستان های نوجوانان از نوع «باز» بوده است. همچنین معیارهای روانشناختی استقلال فکری و رشد ذهنی در داستان های مورد مطالعه بیشتر از دوست یابی، تفکر عینی، قوۀ تخیل و ... مورد توجه بوده است. بدیهی است که دست یافتن به چنین الگوهایی می تواند نقش مهمی در ایجاد مدرسه الگو بازی کند.