بررسی جایگاه الگویی و تطبیقی «سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش» درکتاب فارسیِ پایۀ نهم

«سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش» به عنوان جامع‌ترین برنامۀ تحول‌آفرین در آموزش و پرورش جمهوریاسلامی ایران، برخوردار از ابعاد محتوایی و اجرایی است. این سند در قالب یک مقدمه و هشت فصل، زوایای متعددی از محتوا و ابزارهای اجرایی را نمایان ساخته‌است. در میان فصول این سند، فصلِ پنجم، حاوی: «هدف‌های کلان» است. هدف‌های بنیادینی که برگرفته از مبانی اسلامی و ملی ایرانیان و به ترتیب در هشت «هدف خُردتر» یا «ماده» قید شده‌است. اهدافی که از اصول اولیۀ دینی و میهنی آغاز و تا مادۀ هشتم، یعنی «رسیدن ایران به نقطۀ اول منطقه و جهان اسلام» در چشم‌انداز سند ادامه می‌یابد. مشخصاً یکی از ضامن‌های اجرایی این فصل، سازگاری آن با برنامه‌های درسی به ویژه مجموعه «کتب فارسی» است. کتبِ فارسی با برخورداری از ساختارهای زیبایی‌شناسانه همین‌طور از جهت نقش کمّی، در جایگاه بی‌نظیری از الگوسازی برای «دانش‌آموز» و «مدرسه» قرارمی‌گیرند. برهمین اساس این پژوهش با تعیین جامعۀ آماری مشخص- در اینجا فارسی پایۀ نهم- ابتدا به بررسی مفاد «هشت‌گانه» از فصل «هدف‌های کلان» پرداخته سپس بر مبنای روشی تحلیلی- تطبیقی، بررسی نقش تطبیقی و الگویی مفادِ هشت‌گانه، در هفده‌ درسِ فارسیِ نهم را مورد اهتمام قرارداده‌است. مطابق با یافته‌های این پژوهش ناسازگاری یا تضادی میان مفاد هشت‌گانۀ سند و محتوای فارسی نهم وجود ندارد اما از حیث پراکندگی، عمدۀ مفاد به دو مادۀ اول و دوم سند اختصاص دارد اما می‌توان با استفاده از رویکرد «انتخاب» و «آفرینش» متن‌های جدید، بر محتوای کتاب، متناسب با شش هدف دیگر، افزود و نقش الگوآفرینی سند را تقویت‌ نمود.