امکان‌سنجی استفاده از سرباره فرآوری شده به‌عنوان جایگزین کلینکر در تولید سیمان

سالانه 10 میلیون تن سرباره کوره قوس الکتریکی به عنوان مهم‌ترین پسماند فرآیند فولادسازی در ایران تولید می‌گردد. سرباره‌ فولادسازی به دلیل برخورداری از ترکیبات اکسید‌آهن و برخی ترکیبات مشابه کلینکر سیمان، علاوه بر قابلیت بازفرآوری جهت بازیابی آهن، امکان استفاده مجدد در صنعت سیمان را نیز دارا است. از طرفی، فرآیند‌های تولید سیمان اثرات زیست محیطی نامطلوبی به همراه دارد بطوریکه 8 درصد انتشار کربن‌دی‌‌اکسید (co2) جهانی در نتیجه فعالیت‌های صنعت سیمان تولید می‌گردد که 60 درصد از این مقدار تنها ناشی از فرآیند تولید کلینکر است. بنابراین، یکی از راهکار‌های همزمان کاهش این اثرات در صنعت سیمان و مدیریت پسماند‌های زنجیره آهن و فولاد استفاده از مواد جایگزین همچون سرباره فولادسازی بجای کلینکر می‌باشد. با این حال، استفاده از سرباره فولا‌سازی به عنوان جایگزین کلینکر دارای محدودیت‌هایی بوده و ضروری است تا سرباره ابتدا فرآوری شده و پس از حذف محتویات آهن فلزی و کاهش مقدار اکسید آهن، جایگزین بخشی از کلینکر گردد. بر این اساس در مطالعه حاضر امکان استفاده از سرباره فرآوری شده با خط فرآوری شرکت دانش‌بنیان کاوشگران صنایع معدنی راشا به عنوان جایگزین بخشی از کلینکر بررسی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که سرباره فرآوری شده به دلیل حذف بخش فلزی و کاهش مقدار آهن اکسیدی قابلیت جایگزینی جزئی با کلینکر تولید سیمان را دارد به طوریکه می‌‌توان از سرباره فرآوری شده به مقدار 20 درصد برای تولید سیمان تیپ 5، تیپ 1-325 و تیپ 1-425 و به مقدار 10 درصد برای تولید سیمان پرتلند تیپ 2 و 3 استفاده نمود. نتایج به دست آمده به طور امیدوارکننده‌ای در جهت خلق ارزش افزوده، حل معضل دپوی سرباره و کاهش انتشار co2 جهانی، مطلوب ارزیابی گردید.