پارامترهای ژنتیکی، پایداری و انتخاب ژنوتیپ های عدس در شرایط دیم به صورت کاشت پاییزه با استفاده از روش های blup ، waasb و ammi

ادغام دو روش ارزیابی پایداری بهترین پیش بینی‌های‎ نااریب خطی (blup) و ammi در آزمایش‎های ناحیه‌ای بر پایه شاخص پایداری میانگین وزنی نمرات مطلق(waasb)، به ارزیابی بهتر ژنوتیپ‎های گیاهی کمک می‎کند. در پژوهش حاضر پایداری13 ژنوتیپ پیشرفته و ارقام عدس، در سه منطقه خرم آباد (لرستان )، زنجیره (ایلام ) و سرارود (کرمانشاه ) طی سه سال زراعی (401-1398) در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ × محیط، دو روش ammi و blup با معرفی دو شاخص waasb و waasby تلفیق شدند و پایداری عملکرد ژنوتیپ‎ها با رسم نمودارهای گوناگون ارزیابی گردید. با توجه به معنی‎دار بودن برهمکنش ژنوتیپ × محیط بر پایه نتیجه آزمون درست نمایی نسبی (lrt)، امکان تجزیه داده‎ها به روش blup وجود داشت. بر این اساس بالاترین عملکرد دانه پیش بینی شده با روش blup مربوط به ژنوتیپ 12 و پس از آن ژنوتیپ‎های 6 ، 4، 3، 5 و 9 بودند که عملکرد دانه پیش بینی شده بیشتر از میانگین کل داشتند. به منظور فراهم کردن امکان گزینش همزمان بر اساس عملکرد و پایداری، با تلفیق دو شاخص عملکرد دانه و پایداری (waasb)، شاخص waasby بدست آمد. با در نظر گرفتن سهم 50 درصد برای هر یک از دو جزء عملکرد و پایداری، 7 ژنوتیپ دارای waasby بالاتر از میانگین بودند. مقدار waasby به ویژه در مورد ژنوتیپ‎های 6،3 ،5 و 2 به طور قابل توجهی بالاتر از سایر ژنوتیپ‎ها بود و بر اساس عملکرد دانه و پایداری به عنوان بهترین ژنوتیپ‎ها شناسایی شدند.

genetic parameters, stability and selection of lentil genotypes under rainfed conditions for autumn planting using blup, waasb and ammi methods

the integration of the two stability assessment methods of the best linear unbiased predictions (blup) and ammi in multi- environment experiments based on the stability index of weighted average absolute scores (waasb) helps to better evaluate plant genotypes. in the present study, the seed yield stability of 13 advanced lentil genotypes was evaluated in a multi-environment trials in three locations including; khoramabad, ilam and kermanshahn in 2019-2022 cropping seasons. the experimental design was randomized complete block design with three replications. in order to evaluate genotype × environment interaction, ammi and blup methods were combined by introducing waasb and waasby indicators and the yield stability was evaluated by drawing various graphs. considering the significant g×e interaction based on the results of the relative likelihood test (lrt), it was possible to perform blup analysis on the data. the highest predicted seed yield by blup method belonged to genotype no. 12 followed by genotypes no. 6, 4, 3, 5 and 9 which had higher than average predicted seed yield. to enable simultaneous selection based on both seed yield and yield stability, by combining seed yield (y) and waasb, a new index “waasby” was created. considering 50% contribution of each of the two components of seed yield and yield stability, seven genotypes showed above average waasby. genoypes no. 3, 6, 5 and 2 had considerably higher waasby when compared with other genotypes and was identified .