بررسی اثر کشت مخلوط سری های افزایشی و جایگزینی بر عملکرد، کارایی مصرف نور و میزان جذب تشعشع گلرنگ و نخود پاییزه در ایلام

به‌منظور بررسی اثر کشت مخلوط افزایشی و جایگزینی بر عملکرد، کارایی مصرف و جذب نور گلرنگ و نخود، آزمایشی در قالب طرح  بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و 9 تیمار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال زراعی 1399-1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: کشت خالص:  گلرنگ (25 بوته در متر مربع)،  نخود (25 بوته در متر مربع)، کشت مخلوط جایگزینی: (70% گلرنگ، 30%  نخود)، (%50 گلرنگ، 50% نخود)، (30% گلرنگ، 70% نخود) و کشت مخلوط افزایشی: (100% گلرنگ + 30% نخود)، (100% گلرنگ +50% نخود)، (100% نخود + 30% گلرنگ) و (100% نخود + 50% گلرنگ) بود. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه (190 کیلوگرم در هکتار) و زیستی (1070 کیلوگرم در هکتار) گلرنگ در سری افزایشی 100% گلرنگ+ 30% نخود مشاهده شد. بیشترین (1/47) و کمترین (0/86) نسبت برابری زمین به ترتیب در سری های افزایشی 30% گلرنگ+ 100% نخود و جایگزینی 70% گلرنگ + 30% نخود حاصل گردید. حداکثر شاخص سطح برگ در گلرنگ و نخود به ترتیب 60 و 80 روز پس از کشت مشاهده شد. بیشترین مقدار کارایی مصرف نور گلرنگ و نخود به ترتیب در تیمارهای افزایشی  100% گلرنگ+30% نخود و جایگزینی 50% گلرنگ+50% نخود حاصل شد. بالاترین میزان تشعشع جذب شده (603 مگا ژول بر متر مربع) در الگوی افزایشی 100% گلرنگ+ 50% نخود بود. الگوی کشت مخلوط نخود و گلرنگ باعث بهبود میزان جذب تشعشع و کارایی مصرف نور در این گیاهان گردید که نتیجه آن بیشتر شدن عملکرد کل در واحد سطح و بالا رفتن میزان ler بود.

the effect of intercropping of replacement and additive series on yield, light use efficiency, and radiation absorption in safflower and chickpea in ilam

in order to study the effect of intercropping (additive and replacement series) on yield and radiation use efficiency of safflower and chickpea, a field experiment was conducted based on a randomized complete block design with three replications and nine treatments at the research farm, faculty of agriculture, ilam university during the growing season in 2020. experimental treatments were include: sole crops: safflower (s) (25 plants.m-2) and chickpea (ch) (25 plants.m-2), intercropping of replacement series: (70% s, 30% ch), (50% s, 50% ch), (30% s, 70% ch) and intercropping of additive series: (100% s+ 30% ch), (100%s + 50% ch), (100% ch + 30% s) and (100% ch + 50% s). the results showed that the highest grain yield (190 kg.ha-1) and biological yield (1070 kg.ha-1) of safflower were obtained in additive series 100% s+ 30% ch. the highest (1.47) and the lowest (0.86) land equivalent ratio was obtained from additive series 30% s+ 100% ch and replacement series of 30%s+ 70% ch, respectively. the highest radiation use efficiency (rue) of safflower and chickpea was obtained in the treatments of 100% s + 30% ch and 50% s + 50%ch, respectively. the highest radiation absorbed (603 mj.m-2) was obtained in the treatments of 100% s+ 50% ch. intercropping patterns of chickpea and safflower improved the radiation absorption and radiation use efficiency and increased the total yield per unit area and ler.