نقش قوه قضائیه در احیای حقوق عامه

احیای حقوق عامه به معنای احیای عدالت در جامعه است. قانون اساسی بسیاری از کشورها از جمله ایران، قوه قضائیه را مسئول تحقق بخشیدن به عدالت شناخته و قرار داده است. در بند (2) اصل 156 قانون اساسی ایران، وظیفه احیای حقوق عامه، به این قوه واگذار شده است. در این نوشتار پرسش اصلی این است که نقش قوه قضائیه در احیای حقوق عامه چیست و با چه سازوکارهای قانونی می تواند به احیاء حقوق عامه کمک کند؟ در این مقاله با بهره‌گیری از روش توصیفی و تحلیلی، رویه عملی قوه قضائیه در طی سالهای اخیر در صیانت از حقوق عامه و ورود مقوله احیای حقوق عامه به نظم حقوقی کشور و چالش‌های موجود فراروی قوه قضائیه در مسیر تحقق بند (2) اصل 156 قانون اساسی، مورد بررسی نقد و تحلیل قرار می گیرد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که قوه قضائیه از سویی تلاش جدی برای نیل به این خواسته دارد(مخصوصا با صدور دستورالعمل رئیس وقت قوه قضائیه در سال 1397) ولی از سوی دیگر با وجود موانع و چالش های مختلف تحقق فوری این خواسته تا حدودی دور از دسترس می نماید. امید است که قوه قضائیه با تغییرات ساختاری و صرف درست فعل خواستن بتواند با اصلاح روندها، مقررات، استفاده از ظرفیت های دانشگاه ها، پیگیری و تربیت قضات متخصص این حوزه، در سالهای آتی به این مهم دست یابد.