تحلیل ریسک جابجایی مشتقات نفتی از روسیه به اقلیم کردستان: مقایسه دو مسیر تمام ریلی و ریلی-جاده‌ای

روزانه میلیون ها تن کالا در راه های سراسر کشور جابجا می شوند که بخشی از این محمولات را کالاهای خطرناک تشکیل می دهند. با توجه به اینکه کشور ما از جمله کشورهای غنی از نظر منابع نفت و گاز و محصولات پتروشیمی می باشد و ما ناگزیر به حمل آنها برای مصارف داخلی و خارجی هستیم و با توجه به موقعیت استراتژیکی کشورمان که در مرکز کریدورهای شمال - جنوب و شرق - غرب قرار گرفته است و کشورهای نفت خیز همجوار بعضا ناگزیر به ترانزیت محصولات نفتی صادراتی خود از طریق ایران می باشند، لذا افزایش ایمنی در حمل کالاهای خطرناک امری بسیار ضروری است. در این تحقیق با هدف تحلیل ریسک موجود در حمل و نقل ریلی کالاهای خطرناک و مقایسه آن با حمل و نقل ترکیبی(ریل و جاده)، مطالعات بر روی دو مسیر پیشنهادی جهت جابجایی مشتقات نفتی از روسیه به اقلیم کردستان، انجام شده است. مسیر اول مسیر تمام ریلی از مبدا ایستگاه مرزی جلفا به مقصد ایستگاه مرزی خسروی، با فرض بهره برداری کامل خط راه آهن از ایستگاه کرمانشاه تا ایستگاه مرزی خسروی و مسیر دوم مسیری ترکیبی، شامل ریل و جاده می باشد که در این مسیر، مبدا ایستگاه مرزی جلفا می باشد و محمولات پس از تخلیه از واگن ها در ایستگاه مراغه و بارگیری در تریلی های حامل مواد نفتی پس از پیمودن یک مسیر جاده ای به مقصد خود یعنی ایستگاه مرزی باشماق می رسند . در ادامه شناسایی سناریو‌های ممکن در رخداد سوانح در حمل و نقل مشتقات نفتی در بستر ریلی ایران توسط تکنیک‌های تحلیلی what-if ، fta ، eta انجام شد. سپس شبیه‌سازی مناطق خطر به وسیله نرم‌افزار‌ aloha انجام گرفت و به کمک نرم‌افزار arcgis تخمینی از جمعیت در مناطق خطر برای هر مسیر به دست آمد. پس از بررسی جنبه های مختلفی مانند هزینه و ایمنی مشخص شد که مسیر تمام ریلی مسیری با اطمینان و ایمنی بیشتر بوده و در انتها پیشنهاداتی برای مسئولین ارائه شد.