سقانفار؛ انعکاس انگیزه‌های شیعی در معماری بومی مازندران

هدف پژوهش حاضر که داده های آن براساس مطالعات اسنادی, بررسی های میدانی باستان شناسی گردآوری شده, بررسی ساختار و کارکرد سقانفارها در مازندران است. سقانفار بنایی است چوبی و 2 طبقه که بیشتر در بخش مرکزی مازندران و به نام حضرت ابوالفضل(ع) بنا شده است. در این پژوهش 6 نمونه سقانفار موجود در فریدون کنار بررسی شده است که تمامی آنها به دوران قاجار و بازه زمانی 1311 تا 1326 ه.ق تعلق دارد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است. نگارندگان بعد از معرفی داده ها، با روش تحلیل نظری و کمی به تفسیر داده ها پرداختند. نتایج پژوهش حاکی از وجود بیانی نمادین در ساخت و تزئین سقانفار هاست. از منظر اجتماعی، کاربران بنا جوانان هستند. برافراشتگی بنا دارای نسبت نمادین با سن کاربران و صاحب واقعی بنا یعنی حضرت ابوالفضل(ع) است. نقوش مذهبی و ملی نشانه‌ی تاثیر انگیزه های شیعی و جنبه های پهلوانی و اسطوره ای ایرانی در ساختار سقانفار است. نقش مایه های بنا، نمادهایی از زندگی اجتماعی, اقتصاد معیشتی, نگرش های آیینی و هویت ملی مردمان منطقه است. هنرمند با کنار هم قرار دادن ماهرانه این نقوش قصد انتقال نمادین پیام های ملی و مذهبی مخاطبان عام را داشته و این چیدمان تنیدگی فرهنگ ملی و نگرش های مذهبی مردمان منطقه را نشان می دهد.

saqanfar: reflections of shi'ite motives in vernacular architecture of mazandaran

the aim of this study was to investigate the structure and function of saghanfars in mazandaran based on documentary studies, archaeological field surveys. saqanfar is a wooden and two-story building mostly in the central part of mazandaran and called hazrat abolfazl (as). in this study, six samples of saghanfar in fereydounkenar have been investigated, all of which belong to the qajar period from 1321 to 1326 ah. the present study is descriptive-analytical. after introducing the data, the authors interpreted the data using theoretical and quantitative analysis. the results of this study indicate that there is a symbolic expression in the construction and decoration of saghanfar. from a social perspective, users are young people. the elevation of the building has a symbolic relation with the age of users and the actual owner of the building, the holy prophet abu fadl (as). the religious and national motifs indicate the influence of shia motives and aspects of iranian heroism and mythology in the structure of saqanfar. the building motifs are symbols of social life, livelihood economy, ritual attitudes and national identity of the people of the region. by skillfully putting together these motifs, the artist aims to convey symbolic national and religious messages