تبیین نقش میراث فرهنگی در شکل گیری شاخص تصویر ذهنی مطلوب در فضاهای شهری؛ نمونۀ پژوهش: مجموعۀ سبزه میدان قدیم و جدید زنجان

فضاهای در زمان های مختلفِ قدیم در هستۀ اصلی و اولیۀ شهرها احداث شدند؛ برخی از آنها ارزش و هویت خود را در طول زمان و در دوره های مختلف از دست دادند؛ اما برخی دیگر ضمن تخریب و تغییر شکل ظاهری و کالبدی خود، همچنان «هویت» و «سرزندگی» خود را حفظ نموده اند. این حفظ هویت بستگی به میراث فرهنگی دارد که در آن مکان به خوبی حفظ و نگهداری شده است. به صورت کلی، حفظ هویت و میراث فرهنگی-تاریخی مکان، سبب توجه مردم و ثبت تصویر ذهنی مثبت و مطلوب از مکان میگردد، در عوض آن مکانهایی که این عناصر را ندارند و یا دارای کمبود نشانه هستند، سبب «هویت زدگی» می شوند. از طریق ارتقای میراث فرهنگی میتوان چهره ای تاریخی و هویتی به فضای شهری بخشید. در این پژوهش سعی گردید که عناصر فرهنگی-تاریخی در سبزه میدان قدیم وجدید شهر زنجان شناسایی و در مراحل بعدی تاثیرگذاری آن بر رفتار و نحوۀ عملکرد افراد و تصویر ذهنی آنها مورد بحث قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که حدود 14 درصد از افراد حاضر در سبزه میدان زنجان در وضعیت نشستن و یا استراحت کردن هستند. به علت عدم توجه کافی به عناصر تاریخی-فرهنگی تعداد افراد بالای 51 سال، 19 درصد که در ردۀ دوم از آخر جا دارند؛ که با ترکیب عناصر بومی و ارتقای آنها در این فضای شهری میتوان به جذابیت و ثبت تصویر ذهنی مثبت کمک کرد. یافته های الگوهای حرکتی مردم نیز نشان دادند که بیشتر برای دیدن عناصر تاریخی-فرهنگی و یا لمس آنها از نزدیک، به نقاط مناسب در فضا مراجعه میکنند. حدود 75 درصد از شهروندان نیز برای ایجاد خاطرات جمعی با اعضای خانواده و یا دوستان خود به سبزه میدان مراجعه میکنند؛ چون در طول تاریخ شکل گیری این فضا، خاصیت مردمی بودن خود را تقریباً حفظ کرده است. در انتها برخی پیشنهادات برای ارتقای میراث فرهنگی-تاریخی سبزه میدان جدید که جدیدالاحداث میباشد، اشاره شد که با ارتقای آن در تصویر ذهنی افراد اثر مطلوبی برجای گذاشت.

explaning the role of cultural elements in the formation of a desirable mental image in urban spaces; research sample: the old and new sabzehmaidan collection in zanjan

spaces were created in the primary and initial areas of cities at different times in the past. some of them lost their value and identity over time and in different periods, but others have maintained their identity and vitality despite being destroyed and changed in appearance and structure. this preservation of identity depends on the cultural heritage that has been well-preserved in that place. generally, preserving the identity and cultural-historical heritage of a place attracts people s attention and creates a positive and desirable mental image of the place, while places that lack these elements or have a shortage of signs become identity thefts . by upgrading cultural heritage, historical and identity features can be added to the urban space. in this article, an attempt was made to identify cultural-historical elements in the old and new sabzeh-meydan of zanjan and in the next stages, their impact on people s behavior and mental image was discussed. the findings of this article showed that about 14% of the people present in sabzeh-meydan of zanjan were sitting or resting. due to insufficient attention to historical-cultural elements, the number of people over 51 years-old was 19%, which is second to last. by combining native elements and upgrading them in this urban space, attractiveness patterns of people also showed that they mostly visit suitable points in space to see or touch historical-cultural elements up close. about 75% of citizens also visit sabzeh-meydan to create collective memories with family members or friends because it has maintained its communal nature throughout its history. finally, some suggestions were made for upgrading the cultural-historical heritage of the new sabzeh-meydan which is newly built, which can have a desirable effect on people s mental image.