مناسبات شریعت الهی و حکمت عملی از دیدگاه ابن سینا

حکمت عملی به عنوان یکی از دانشهای فلسفی از قواعد عام روششناسی حکمی پیروی میکند و از این رو از روش برهانی برای استنتاج واعتباربخشی به احکام کلی متعلق به کنش ارادی انسان بهره میبرد. ابن سینا هم به اعتبار شواهد فراوان موجود در آثارش همچون دیگر حکما،همین دیدگاه را دارد. اما از سویی وی صراحتا تصحیح احکام کنش ارادی انسان و به طور مشخص حکمت عملی را علاوه بر برهان، به شهادتشرعیه هم وابسته میداند. همچنین وی مبادی حکمت عملی را مستفاد از شریعت الهی دانسته و بر این باور است که کمال حدود آن از طریقشریعت الهی روشن میشود. این دیدگاه موجب شده است که اتهام تضعیف و نابودی حکمت عملی عقلی متوجه او شود؛ چرا که چنین به نظرمیرسد که وی شریعت را جایگزین حکمت عملی کرده است و عملا آن را در اداره زندگی بشر کافی دانسته است. لکن تحلیل دقیق دیدگاهابنسینا درباره روابط شرع و عقل، و نیز نسبت مشهورات با یقینیات روشن میکند که شریعت جایگزینی برای حکمت عملی نیست اما از آنجاکه ادراک و تصحیح عقلانی محض احکام کنش انسانی دشوار بلکه ناممکن است لذا در دیدگاه ابنسینا تنها این شریعت است که صلاحیتکافی برای زمینه سازی کمال حکمت عملی را دارا است .