پیش‏ درآمدی بر به ‏کارگیری ملمّعات حافظ در فرآیند آموزش زبان فارسی به زبان‏ آموزان عرب

یکی از کارکردهای ادبیات، علاوه بر زیبایی آفرینی و ایجاد هنر، کمک به آموزش زبان است. پیش تر در روش های قدیمی؛ نظیر دستور – ترجمه، به این اصل توجه می شد؛ اما بعدها با ظهور نظریه های جدید آموزشی، این شیوه منسوخ شد تا آن که دوباره به این نوع از روش تدریس از طریق متون ادبی توجه ویژه ای شد که در این میان، اشعار ملمّع می توانند در آموزش هر چه بهتر زبان فارسی، به فراگیران این زبان موثر واقع شده است، سبب تسریع فرآیند آموزش شوند؛ زیرا در این تعامل زبانی، مفاهیم از دو فرهنگ زبانی مختلف در کنار یکدیگر برای تکمیل معنا مشارکتی فعال دارند که سبب تثبیت معنای زبان مبدا در ذهن زبان آموز خواهد شد. در این پژوهش، با روش تحلیل محتوا و با توجه به این که بیشتر زبان-آموزان مراکز آموزشی ایران، به دلیل هم جواری با کشورهای عربی، عرب زبان هستند، ملمّعاتی از حافظ که بسامد بیشتری در یک غزل داشتند، به عنوان نمونه بررسی شد که نتایج پژوهش نشان داد؛ برخی از این ملمّعات، ترجمۀ هم زمان یکدیگر محسوب می شوند که می توانند در مراحل پس از دورۀ مقدماتی، جهت آموزش زبان از طریق ادبیات در اختیار زبان آموزان قرار بگیرد که در این نمونه ها، زبان آموز می تواند با مقایسۀ دو زبان و تطبیق کلمات، با یکدیگر به یک مفهوم نسبی برسد و از التذاذ ادبی نیز بهره مند گردد که درنهایت، سبب افزایش شوق یادگیری در او خواهد شد؛ اما در برخی دیگر از این اشعار که بخش قابل-ملاحظه تری از این ملمعات را نیز شامل می شود، رابطۀ مصراع های فارسی و عربی صرفاً ترجمه و تکرار مطلب به زبان دیگر نیست؛ بلکه در این نمونه ها، مصراع ها از لحاظ معنایی، در واقع مکمّل یکدیگر محسوب می شوند که می توانند تقسیم بندی های فرعی تری؛ نظیر تداومی، مقدمه و موخره، سوال و جواب، علّی و معلولی و ... داشته باشند که در همۀ آن ها نیاز است که زبان آموز به دو زبان، آشنایی و تسلّط نسبی داشته باشد؛ تا بتواند به مفهوم کلماتی که در پی یکدیگر آمده اند، پی ببرد که به سبب دشواری این گونه از نمونه-ها، نسبت به نمونه های نخست بهتر است، این اشعار در مراحل و سطوح بالاتری از آموزش زبان فارسی در اختیار زبان آموزان قرار بگیرد.

an prelude to the use of hafez macaronic in the process of teaching persian language to arabian learners

one of the functions of literature, in addition to creating beauty and creating art, is to help teach language. earlier, this principle was paid attention to in old methods such as grammar-translation; but later, with the emergence of new educational theories, this method became obsolete until this type of teaching method through literary texts was again given special attention, and in the meantime, glossed poems can be used in the teaching of persian language as well as possible. it has been effective for the learners of this language to speed up the education process; because in this language interaction, concepts from two different language cultures work together to complete the active meaning, which will stabilize the meaning of the source language in the learner's mind. in this research, with the content analysis method and considering that most of the language learners in iran's educational centers are arab-speaking due to its proximity to arab countries, the samples of hafez, which had more frequency in a sonnet, were examined as examples. that the results of the research showed that some of these glosses are considered simultaneous translations of each other, which can in the stages after the introductory course, it should be provided to the language learners to teach the language through literature. in these examples, the language learner can reach a relative concept by comparing two languages and matching words with each other, and from literary imitation. will also benefit, which will ultimately increase his enthusiasm for learning; but in some of these poems, which include a more noticeable part of these glosses, the relationship between persian and arabic verses is not simply a translation and repetition of the content in another language; rather, in these examples, verses are actually complementary to each other in terms of meaning, which can be divided into sub-categories such as continuation, introduction and conclusion, question and answer, causal and effectual, etc. have in all of them, it is necessary for the learner to have familiarity and relative mastery of two languages in order to be able to understand the meaning of the words that come after each other, due to the difficulty of such examples compared to first examples, it is better that these poems are available to language learners at higher stages and levels of persian language education.